دلار تا کدام سطح پیش می‌رود؟ سناریوهای پیش‌روی بازار ارز

رسیدن قیمت دلار به محدوده‌های بی‌سابقه، این پرسش را تقویت کرده که آیا روند صعودی ادامه‌دار خواهد بود یا بازار در آستانه اصلاح قرار دارد. بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد بخش قابل‌توجهی از رشد اخیر، ماهیتی مقطعی دارد و با عبور از روزهای پایانی سال میلادی، احتمال کاهش تدریجی نرخ ارز وجود خواهد داشت.

تحلیل وضعیت بازار ارز نشان می‌دهد تحولات اخیر حاصل هم‌زمانی چند عامل اقتصادی، تجاری و سیاسی است؛ عواملی که در کوتاه‌مدت فشار تقاضا را افزایش داده و عرضه ارز را محدود کرده‌اند. با این حال، این رشد الزاماً منعکس‌کننده واقعیت‌های بنیادی اقتصاد کشور نیست.

دلایل اصلی رشد نرخ دلار در هفته‌های اخیر

بررسی روندهای بازار نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش نرخ ارز، رسیدن به روزهای پایانی سال میلادی است. در این مقطع، تجار و فعالان اقتصادی برای تسویه حساب‌های بین‌المللی خود نیاز بیشتری به ارز دارند و همین موضوع به‌طور طبیعی تقاضا را افزایش می‌دهد.

در کنار عامل فصلی، مشکلات ساختاری در بازگشت ارز حاصل از صادرات نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در محدود شدن عرضه ایفا کرده است. بخشی از منابع ارزی که باید به چرخه رسمی اقتصاد بازگردد، با تأخیر یا به‌صورت ناقص وارد بازار می‌شود و این مسئله تعادل عرضه و تقاضا را برهم می‌زند.

از سوی دیگر، تحولات سیاسی و بین‌المللی نیز بر انتظارات بازار اثر گذاشته‌اند. تشدید فضای تحریمی و فعال شدن مکانیسم ماشه، به‌تدریج خود را در رفتار معامله‌گران نشان داده و موجب تقویت تقاضای احتیاطی برای ارز شده است. مجموع این عوامل، زمینه‌ساز روند افزایشی نرخ دلار در هفته‌های اخیر بوده‌اند.

آیا نرخ‌های فعلی دلار واقعی است؟

یکی از نکات کلیدی در تحلیل بازار ارز، فاصله قابل‌توجه نرخ فعلی دلار با برآوردهای مبتنی بر شاخص‌های بنیادی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت‌های حوالی ۱۳۰ هزار تومان، نرخ‌های واقعی تلقی نمی‌شوند و بازار با نوعی حباب قیمتی مواجه است.

بر اساس شاخص برابری نقدینگی به دلار، نرخ تعادلی ارز باید در محدوده‌ای نزدیک به ۱۱۳ هزار تومان قرار داشته باشد. این اختلاف، نشان می‌دهد بخش مهمی از قیمت فعلی، ناشی از انتظارات تورمی، فضای روانی بازار و عوامل کوتاه‌مدت است، نه متغیرهای پایدار اقتصادی.

از منظر رفتاری نیز، محدوده ۱۳۰ هزار تومان به‌عنوان یک سطح مقاومتی مهم شناخته می‌شود. در صورت رسیدن یا عبور کوتاه‌مدت از این سطح، احتمال افزایش عرضه و اصلاح قیمتی وجود دارد. هرچند نمی‌توان عبور مقطعی دلار از این محدوده را به‌طور کامل منتفی دانست، اما احتمال ریزش و تعدیل قیمت‌ها در ادامه مسیر بیشتر ارزیابی می‌شود.

چشم‌انداز بازار ارز پس از پایان سال میلادی

یکی از سناریوهای مهم پیش‌روی بازار، تغییر شرایط پس از عبور از روزهای پایانی سال میلادی است. با کاهش نیازهای تسویه‌ای و فروکش کردن تقاضای فصلی، فشار افزایشی بر بازار ارز کاهش می‌یابد و زمینه برای افت تدریجی نرخ‌ها فراهم می‌شود.

با این حال، تحقق این سناریو وابسته به نقش‌آفرینی مؤثر سیاست‌گذار پولی است. انتظار می‌رود بانک مرکزی در شرایط نوسانی بازار، حضور فعال‌تری داشته باشد و مسیر ورود ارز، به‌ویژه ارز حاصل از صادرات، را تسهیل کند. همچنین کاهش فاصله میان نرخ ارز در بازار آزاد و نرخ‌های رسمی که در حال حاضر بسیار معنادار شده، یکی از الزامات مدیریت بازار ارز به شمار می‌رود.

هرچند در کوتاه‌مدت امکان تحقق کامل سیاست ارز تک‌نرخی وجود ندارد، اما در افق بلندمدت، حرکت به سمت تک‌نرخی شدن ارز به‌عنوان یکی از پیش‌شرط‌های ثبات اقتصادی مطرح است.

نقش نقدینگی و سیاست خارجی در نوسانات ارزی

کنترل نقدینگی یکی دیگر از عوامل کلیدی در مدیریت نرخ ارز است. اصلاح نرخ‌های بهره بانکی و جذاب‌تر شدن ابزارهای ریالی می‌تواند بخشی از تقاضای سفته‌بازانه برای دلار را کاهش دهد و فشار بر بازار ارز را تعدیل کند.

در عین حال، سهم متغیرهای سیاسی و بین‌المللی در نوسانات ارزی غیرقابل‌انکار است. بخشی از تحرکات بازار ارز ناشی از انتظارات مرتبط با سیاست خارجی و روابط بین‌الملل است. از این رو، هرگونه اقدام سازنده در این حوزه می‌تواند به کاهش ریسک‌های روانی و ایجاد ثبات نسبی در بازار ارز کمک کند.

در مجموع، اگرچه دلار در کوتاه‌مدت ممکن است همچنان با نوسانات همراه باشد، اما نرخ‌های فعلی پایدار تلقی نمی‌شوند. با عبور از شوک‌های فصلی و در صورت مدیریت هماهنگ سیاست‌های پولی، ارزی و بین‌المللی، احتمال بازگشت تدریجی دلار به سطوح پایین‌تر، بیش از تداوم روند صعودی ارزیابی می‌شود.