محمدرضا فرزین در آستانه خروج؛ گزینه‌های جانشینی بانک مرکزی

در شرایطی که بازار ارز با جهش‌های ساعتی دلار و کاهش مستمر ارزش ریال دست‌وپنجه نرم می‌کند، گمانه‌زنی‌ها درباره کناره‌گیری یا استعفای فرزین شدت گرفته است.

خبر استعفای فرزین از حدود یک هفته پیش در فضای خبری و غیررسمی مطرح شده و برخلاف گذشته، تاکنون از سوی دولت یا بانک مرکزی تکذیب نشده است. این سکوت باعث شده پیش‌بینی‌ها درباره جانشین او و زمان صدور حکم رئیس کل جدید جدی‌تر شود. انتظار می‌رود رئیس کل آینده کار خود را در شرایطی آغاز کند که نرخ دلار در کانال ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تومان قرار دارد و مسیر پیش‌رو با چالش‌های قابل توجهی همراه باشد.

گزینه‌های محتمل برای جانشینی

در روزهای اخیر، چند نام به عنوان گزینه‌های جانشینی فرزین مطرح شده‌اند که هر یک سابقه و تجربه‌ای در حوزه پولی و بانکی دارند:

عبدالناصر همتی، وزیر پیشین اقتصاد و رئیس کل اسبق بانک مرکزی، در صدر این فهرست قرار دارد. همتی از مرداد ۱۳۹۷ تا خرداد ۱۴۰۰ سکان بانک مرکزی را در دوره‌ای ملتهب و مشابه وضعیت کنونی در دست داشت؛ زمانی که خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریم‌ها، فضای بازار ارز را تحت تأثیر قرار داده بود. تجربه مدیریت موفق او در آن مقطع، باعث شده بار دیگر نامش به عنوان گزینه‌ای محتمل مطرح شود.

علی دیواندری، مدیرعامل اسبق بانک‌های ملت و پارسیان و رئیس پیشین پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، دومین گزینه مطرح است. دیواندری در دولت‌های یازدهم و دوازدهم نیز جزو گزینه‌های جدی ریاست بانک مرکزی بود و همچنان به عنوان چهره‌ای آشنا در سیاست‌گذاری پولی شناخته می‌شود.

محمدحسین رحمتی، معاون فعلی سازمان برنامه و بودجه، سومین گزینه شناخته شده است. او عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف و دارنده دکترای اقتصاد از دانشگاه تگزاس است و پیش‌تر با گزارش‌های پیش‌بینی نرخ ارز در سال‌های آینده، مورد توجه کارشناسان قرار گرفته بود.

علاوه بر این سه چهره، نام‌های دیگری نیز در محافل غیررسمی مطرح شده‌اند:

• سید حمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه و بودجه و معاون رئیس‌جمهور، با سابقه حضور در بانک مرکزی از قائم‌مقامی تا مشاوره عالی.

• فرشاد حیدری، مدیرعامل پیشین بانک منحل‌شده آینده و معاون سابق نظارتی بانک مرکزی.

• سید کامل تقوی‌نژاد، دبیر هیئت دولت و معاون پیشین وزیر اقتصاد و رئیس کل سازمان امور مالیاتی.

آنچه بیش از نام‌ها اهمیت دارد، شرایط پیچیده‌ای است که رئیس کل آینده بانک مرکزی در آن مأموریت خود را آغاز خواهد کرد؛ شرایطی که تصمیم‌گیری پولی و ارزی را به آزمونی دشوار و پرچالش تبدیل کرده است و تأثیر مستقیمی بر بازار ارز، تورم و ثبات اقتصادی خواهد داشت.