زلزله پولی در ژاپن؛ آیا تصمیم BOJ بیت‌کوین را به زیر ۷۰ هزار دلار می‌کشاند؟

بانک مرکزی ژاپن (BOJ) در آستانه اتخاذ یکی از تهاجمی‌ترین تصمیمات پولی خود طی بیش از سه دهه اخیر است؛ تصمیمی که می‌تواند پیامدهای عمیقی برای جریان نقدینگی جهانی و قیمت دارایی‌های پرریسک، از جمله بیت‌کوین، به همراه داشته باشد.

بر اساس انتظارات فعلی بازار، BOJ در تاریخ ۱۹ دسامبر نرخ بهره را افزایش خواهد داد. اگرچه اجماع عمومی بر افزایش ۲۵ واحد پایه‌ای متمرکز است، اما شواهد و گمانه‌زنی‌های جدید از احتمال یک افزایش بسیار شدیدتر—تا ۷۵ واحد پایه—حکایت دارد. در صورت تحقق این سناریو، نرخ بهره سیاستی ژاپن به ۰.۷۵ درصد خواهد رسید؛ سطحی که در بیش از ۳۰ سال گذشته سابقه نداشته است.

چرا بانک مرکزی ژاپن مسیر انقباضی را انتخاب کرده است؟

ژاپن برای دهه‌ها نماد سیاست پولی فوق‌انبساطی بود. نرخ‌های بهره نزدیک به صفر و برنامه‌های گسترده محرک اقتصادی، ابزار اصلی مقابله با رکود و تورم منفی محسوب می‌شدند. اما شرایط اقتصاد کلان این کشور در سال ۲۰۲۵ تغییر کرده است.

نرخ تورم ژاپن اکنون در محدوده نزدیک به ۳ درصد قرار دارد و به‌طور پایدار بالاتر از هدف ۲ درصدی بانک مرکزی تثبیت شده است. این در حالی است که BOJ حتی پس از افزایش نرخ بهره به ۰.۵ درصد در اکتبر ۲۰۲۵، موفق به مهار کامل فشارهای تورمی نشده است. هم‌زمان، بازده اوراق قرضه دولتی ژاپن به بالاترین سطوح چند دهه اخیر رسیده و بازده اوراق ۱۰ساله به محدوده‌هایی نزدیک شده که آخرین‌بار در اواخر دهه ۲۰۰۰ مشاهده شده بود.

از منظر سیاست‌گذاران ژاپنی، ادامه سیاست‌های فوق‌انبساطی دیگر توجیه‌پذیر نیست. به‌ویژه آنکه ژاپن یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران جهان محسوب می‌شود و بیش از ۱.۱ تریلیون دلار اوراق خزانه‌داری آمریکا را در اختیار دارد. افزایش نرخ بهره داخلی می‌تواند انگیزه بازگشت سرمایه‌های ژاپنی از بازارهای خارجی به داخل کشور را تقویت کند؛ موضوعی که مستقیماً بر نقدینگی جهانی اثرگذار خواهد بود.

علاوه بر افزایش نرخ بهره، BOJ برنامه دارد حدود ۵۵۰ میلیارد دلار از دارایی‌های ETF خود را به‌تدریج به فروش برساند و هم‌زمان از شدت سیاست‌های حمایتی بکاهد. این اقدامات، عملاً به معنای خروج رسمی ژاپن از دوران طولانی «پول ارزان» است.

اثر تصمیم BOJ بر بیت‌کوین و بازار رمزارزها

بازار رمزارزها به‌طور سنتی حساسیت بالایی نسبت به تغییرات نقدینگی جهانی دارد و سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی بزرگ نقش تعیین‌کننده‌ای در روند آن ایفا می‌کنند. تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که هر بار بانک مرکزی ژاپن مسیر انقباضی را در پیش گرفته، بیت‌کوین با اصلاح‌های سنگین قیمتی مواجه شده است.

نمونه‌های تاریخی این رابطه قابل‌توجه‌اند:

در مارس ۲۰۲۴، هم‌زمان با سیگنال‌های انقباضی BOJ، قیمت بیت‌کوین طی حدود شش هفته نزدیک به ۲۰ درصد کاهش یافت.

در جولای ۲۰۲۴، بازار تنها در یک هفته افتی معادل ۲۶ درصد را تجربه کرد.

در ژانویه ۲۰۲۵ نیز بیت‌کوین طی حدود یک ماه بیش از ۳۰ درصد از ارزش خود را از دست داد.

اکنون تحلیلگران هشدار می‌دهند که اگر افزایش نرخ بهره به‌جای ۲۵ واحد پایه، به ۷۵ واحد پایه برسد، فشار فروش می‌تواند به‌مراتب شدیدتر باشد. در چنین سناریویی، کاهش نقدینگی جهانی، تقویت ارز ین و افزایش بازده دارایی‌های کم‌ریسک، جذابیت دارایی‌های پرریسک مانند بیت‌کوین را کاهش خواهد داد.

در حال حاضر، بیت‌کوین در محدوده قیمتی نزدیک به ۹۰ هزار دلار در حال نوسان است و نشانه‌هایی از ضعف تقاضا در کوتاه‌مدت مشاهده می‌شود. بسیاری از تحلیلگران بازار معتقدند که یک شوک انقباضی از سوی ژاپن می‌تواند این تعادل شکننده را برهم بزند و مسیر را برای سقوط قیمت به زیر ۷۰ هزار دلار هموار کند؛ به‌ویژه اگر هم‌زمان سایر بانک‌های مرکزی نیز از کاهش سریع نرخ بهره خودداری کنند.

جمع‌بندی و چشم‌انداز پیش‌رو

تصمیم پیش‌روی بانک مرکزی ژاپن، فراتر از یک تغییر ساده در نرخ بهره است. این تصمیم می‌تواند نشانه‌ای از یک چرخش بزرگ در سیاست‌های پولی جهانی باشد؛ چرخشی که پیامدهای آن نه‌تنها بازارهای سهام و اوراق قرضه، بلکه بازار رمزارزها را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.

اگر BOJ واقعاً به افزایش ۷۵ واحد پایه‌ای نرخ بهره دست بزند، بیت‌کوین و سایر دارایی‌های پرریسک ممکن است وارد فاز جدیدی از نوسانات و اصلاح قیمتی شوند. در مقابل، هرگونه عقب‌نشینی از این سناریوی تهاجمی می‌تواند به‌عنوان یک عامل آرامش‌بخش موقت برای بازارها تلقی شود. در هر صورت، نشست پیش‌روی BOJ به یکی از مهم‌ترین رویدادهای پولی پایان سال تبدیل شده و نگاه فعالان بازار به دقت به توکیو دوخته شده است.