افت محسوس PMI آلمان در دسامبر؛ زنگ هشدار تازه برای موتور اقتصادی اروپا

کاهش هم‌زمان شتاب بخش خدمات و تشدید رکود در بخش تولید باعث شد شاخص ترکیبی به پایین‌ترین سطح چند ماه اخیر برسد؛ اتفاقی که بلافاصله واکنش منفی بازار ارز را به دنبال داشت و فشار تازه‌ای بر یورو وارد کرد.

بر اساس برآوردهای اولیه، شاخص ترکیبی PMI آلمان در دسامبر به ۵۱.۵ واحد کاهش یافت؛ در حالی که این شاخص در ماه نوامبر ۵۲.۴ واحد ثبت شده بود. اگرچه عدد فعلی همچنان بالاتر از مرز ۵۰ واحد (مرز تفکیک رشد از رکود) قرار دارد، اما افت آن نشان می‌دهد سرعت رشد فعالیت‌های اقتصادی به‌طور محسوسی کاهش یافته است.

فشار هم‌زمان از خدمات و تولید

جزئیات گزارش نشان می‌دهد بخش خدمات که طی ماه‌های گذشته ستون اصلی رشد اقتصاد آلمان محسوب می‌شد، در دسامبر با کاهش شتاب مواجه شده است. شاخص PMI خدمات به ۵۲.۶ واحد رسید؛ رقمی که هم پایین‌تر از پیش‌بینی بازار (۵۲.۸) و هم کمتر از عدد نهایی ماه قبل (۵۳.۱) است. این کاهش بیانگر افت تقاضا و محتاط‌تر شدن بنگاه‌های خدماتی در آستانه ورود به سال جدید است.

در مقابل، وضعیت بخش تولید نگران‌کننده‌تر ارزیابی می‌شود. شاخص PMI تولیدی آلمان به‌طور غیرمنتظره‌ای به ۴۷.۷ واحد سقوط کرد؛ در حالی که انتظار می‌رفت این شاخص به ۴۸.۵ واحد بهبود یابد. عدد جدید نه‌تنها فاصله بیشتری با سطح ۵۰ دارد، بلکه نشان می‌دهد رکود صنعتی در حال عمیق‌تر شدن است.

برای نخستین بار در حدود ده ماه گذشته، کاهش تولید نیز در داده‌ها منعکس شده است؛ موضوعی که ریشه آن را باید در افت سفارش‌های جدید جست‌وجو کرد. سفارش‌هایی که پیش‌تر در ماه نوامبر کاهش یافته بودند، در دسامبر نیز به مسیر نزولی خود ادامه داده‌اند و چشم‌انداز آغاز سال آینده را با ابهام مواجه کرده‌اند.

نگاه کارشناسی: تصویر آشفته صنعت آلمان

اقتصاددانان نسبت به پیام این داده‌ها هشدار داده‌اند. به گفته اقتصاددان ارشد بانک بازرگانی هامبورگ، وضعیت فعلی بخش تولید آلمان «آشفته» توصیف می‌شود. به اعتقاد او، سقوط دوباره شاخص تولیدی به عمق ناحیه رکودی و آغاز کاهش تولید، نشانه‌ای منفی برای ماه‌های پیش روست و تداوم افت سفارش‌ها می‌تواند شروع سال آینده را برای صنعت آلمان دشوار کند.

این اظهارنظرها بر این نکته تأکید دارد که برخلاف امیدها به تثبیت شرایط صنعتی، فشارهای ساختاری از جمله ضعف تقاضای خارجی، هزینه‌های بالای انرژی و فضای نامطمئن اقتصاد جهانی همچنان بر تولیدکنندگان آلمانی سنگینی می‌کند.

واکنش بازار ارز: یورو تحت فشار

انتشار این داده‌ها واکنش فوری بازار ارز را به دنبال داشت. جفت‌ارز یورو/دلار پس از اعلام PMIهای آلمان با افت مواجه شد و تا حوالی ۱.۱۷۴۵ عقب نشست. این واکنش نشان می‌دهد معامله‌گران، داده‌های ضعیف آلمان را به‌عنوان عاملی منفی برای چشم‌انداز رشد منطقه یورو و در نتیجه برای ارز مشترک اروپا ارزیابی کرده‌اند.

آلمان به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد منطقه یورو، نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌دهی به انتظارات بازار نسبت به سیاست پولی و رشد اقتصادی این بلوک دارد. بنابراین تضعیف شاخص‌های پیش‌نگر در این کشور می‌تواند فشار غیرمستقیمی بر موضع بانک مرکزی اروپا نیز وارد کند.

پیامدها برای اقتصاد منطقه یورو

افت PMI آلمان در شرایطی رخ می‌دهد که بازارها به داده‌های منطقه یورو نیز چشم دوخته‌اند. هرچند پیش‌بینی‌ها حاکی از بهبود نسبی شاخص‌های ترکیبی منطقه یورو به‌واسطه عملکرد بهتر خدمات بوده، اما ضعف مستمر بخش تولید، به‌ویژه در اقتصادهای بزرگ، همچنان ریسک اصلی محسوب می‌شود.

برای سیاست‌گذاران، این داده‌ها یادآور آن است که مسیر خروج پایدار از رکود صنعتی هنوز هموار نشده و هرگونه تصمیم‌گیری در حوزه نرخ بهره یا سیاست‌های حمایتی باید با احتیاط انجام شود. برای بازارها نیز پیام روشن است: رشد اقتصادی اروپا شکننده‌تر از آن است که بتوان به بهبود سریع آن دل بست.

جمع‌بندی

کاهش شاخص ترکیبی PMI آلمان در دسامبر، بیش از آن‌که یک نوسان مقطعی باشد، هشداری درباره تداوم فشارها بر اقتصاد این کشور است. افت شتاب خدمات و تشدید رکود تولیدی، چشم‌انداز آغاز سال جدید را با عدم‌قطعیت همراه کرده و یورو را در معرض فشارهای کوتاه‌مدت قرار داده است. در چنین فضایی، داده‌های ماه‌های آینده نقش کلیدی در تعیین مسیر اقتصاد آلمان و واکنش بازارهای مالی ایفا خواهند کرد.