بازگشت میم‌کوین‌ها؛ این‌بار با چهره‌ای متفاوت

به باور مدیران باسابقه این حوزه، میم‌کوین‌ها در آینده بازخواهند گشت، اما نه به‌عنوان ابزارهای سفته‌بازانه مبتنی بر شوخی، بلکه در قالبی بالغ‌تر و مبتنی بر فناوری توکنیزه‌سازی توجه.

کیت ای. گراسمن، رئیس شرکت زیرساخت پرداخت رمزارزی MoonPay، معتقد است میم‌کوین‌ها هرگز صرفاً درباره «میم» یا شوخی‌های اینترنتی نبوده‌اند. از نگاه او، ارزش واقعی این دارایی‌ها در توانایی بلاکچین برای تبدیل «توجه» به یک دارایی قابل انتقال و معامله نهفته است؛ قابلیتی که می‌تواند ساختار اقتصاد دیجیتال را دگرگون کند.

توکنیزه‌سازی توجه؛ نوآوری پنهان میم‌کوین‌ها

گراسمن می‌گوید پیش از ظهور رمزارزها، تنها پلتفرم‌های بزرگ، برندها و گروه کوچکی از اینفلوئنسرها قادر بودند توجه کاربران را به پول تبدیل کنند. در این میان، میلیون‌ها کاربر عادی با تولید محتوا، ایجاد ترند، شوخی‌های درون‌گروهی و ساختن جامعه‌های آنلاین، ارزش اقتصادی قابل‌توجهی خلق می‌کردند، اما سهمی از این ارزش به آن‌ها بازنمی‌گشت. این ارزش عمدتاً در پلتفرم‌های متمرکز انباشته می‌شد.

از منظر او، میم‌کوین‌ها نخستین ابزارهایی بودند که نشان دادند می‌توان توجه را با هزینه‌ای اندک و به‌شکل غیرمتمرکز توکنیزه کرد. هرچند اجرای اولیه این ایده با هیجان، رفتارهای سوداگرانه و پروژه‌های ضعیف همراه شد، اما اصل فناوری همچنان پابرجاست.

سقوط ۲۰۲۵؛ پایان یک روایت، نه یک مفهوم

بازار میم‌کوین‌ها در سال ۲۰۲۵ افت شدیدی را تجربه کرد. پس از آنکه این دسته از دارایی‌ها در سال ۲۰۲۴ یکی از پربازده‌ترین بخش‌های بازار رمزارز بودند و به روایت غالب سرمایه‌گذاران تبدیل شدند، موجی از انتقادات درباره بی‌ارزش بودن ذاتی آن‌ها شکل گرفت. هم‌زمان، فروپاشی چند پروژه پرسر و صدا باعث شد اعتماد بازار به‌شدت آسیب ببیند.

بسیاری از تحلیلگران، چشم‌انداز میم‌کوین‌ها را تیره‌وتار توصیف کردند؛ تحلیلی که گراسمن آن را با پیش‌بینی‌های بدبینانه اوایل دهه ۲۰۰۰ درباره پایان شبکه‌های اجتماعی مقایسه می‌کند. در آن دوران نیز شکست نسل اول پلتفرم‌ها باعث شد بسیاری آینده این فضا را تمام‌شده بدانند، اما چند سال بعد، بازیگران جدیدی ظهور کردند که شبکه‌های اجتماعی را به یک پدیده فرهنگی و اقتصادی جهانی بدل ساختند.

سیاست، هیجان و تشدید بی‌اعتمادی بازار

یکی از عوامل تشدیدکننده سقوط میم‌کوین‌ها، ورود مستقیم چهره‌های سیاسی به این فضا بود. در سه‌ماهه نخست ۲۰۲۵، بازار شاهد چند نمونه جنجالی از عرضه و ریزش توکن‌هایی بود که به سیاستمداران بلندپایه گره خورده بودند.

در ایالات متحده، دونالد ترامپ پیش از مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری خود یک میم‌کوین راه‌اندازی کرد که قیمت آن تا حدود ۷۵ دلار افزایش یافت، اما پس از مدت کوتاهی بیش از ۹۰ درصد سقوط کرد و به محدوده ۵ دلار رسید. این ریزش سنگین، بار دیگر بحث «راگ پول» و سوءاستفاده از هیجانات بازار را به صدر اخبار بازگرداند.

در آرژانتین نیز خاویر میلی، رئیس‌جمهور این کشور، از یک توکن اجتماعی به نام Libra حمایت کرد؛ توکنی که پس از رسیدن به ارزش بازار ۱۰۷ میلیون دلار، به‌سرعت فروپاشید. داده‌ها نشان می‌دهد ۸۶ درصد از دارندگان این توکن با زیان‌های سنگین، عمدتاً بیش از هزار دلار، مواجه شدند. پیامدهای این اتفاق صرفاً مالی نبود و به تحقیقات دولتی، شکایت سرمایه‌گذاران خرد و حتی درخواست‌هایی برای استیضاح رئیس‌جمهور انجامید.

آینده میم‌کوین‌ها؛ بلوغ یا حذف؟

از دیدگاه گراسمن و دیگر مدیران این صنعت، این شکست‌ها لزوماً به معنای پایان میم‌کوین‌ها نیست، بلکه نشانه‌ای از نیاز به بلوغ این فضاست. او معتقد است نسل بعدی میم‌کوین‌ها احتمالاً کمتر بر هیجان‌های زودگذر و بیشتر بر مدل‌های اقتصادی شفاف، کاربردهای واقعی و بازتوزیع منصفانه ارزش تمرکز خواهد داشت.

در چنین سناریویی، توکن‌های مبتنی بر جامعه می‌توانند به ابزارهایی برای مشارکت واقعی کاربران در اقتصاد توجه تبدیل شوند؛ اقتصادی که تاکنون عمدتاً در انحصار پلتفرم‌های بزرگ فناوری بوده است. اگر این تحول رخ دهد، میم‌کوین‌ها ممکن است نه به‌عنوان شوخی‌های اینترنتی، بلکه به‌عنوان زیرساختی نو برای تعامل، مالکیت و ارزش‌آفرینی در فضای دیجیتال بازتعریف شوند.