هجوم نقدینگی خرد به بازار طلا؛ هشدار بانک مرکزی درباره حساب‌های مشکوک

به گفته فعالان صنفی، بازار که پیش‌تر متکی بر خریدهای سرمایه‌ای و معاملات با حجم بالاتر بود، اکنون بیش از هر زمان دیگری به سمت خریدهای خرد و کم‌وزن سوق پیدا کرده است؛ تغییری که نشانه‌ای روشن از فشار معیشتی و رفتار محافظه‌کارانه سرمایه‌گذاران خرد تلقی می‌شود.

در این میان، مسدودسازی گسترده حساب‌های بانکی فعالان رسمی صنف طلا به بهانه «حساب‌های مشکوک»، به یکی از چالش‌های جدی بازار تبدیل شده و نگرانی‌هایی را درباره اختلال در مبادلات مالی و افزایش هزینه‌های پنهان اقتصادی ایجاد کرده است.

رشد قیمت جهانی و داخلی طلا؛ بازار زیر فشار هم‌زمان

رئیس اتحادیه فروشندگان و سازندگان طلا و جواهر تهران با اشاره به تحولات هفته پایانی آذرماه اعلام کرد بازار جهانی طلا در مسیر افزایشی قرار گرفته است. بهای هر اونس طلای جهانی با رشد حدود ۲۹ دلاری نسبت به ابتدای هفته، به محدوده ۴۳۳۰ دلار رسیده که ادامه روند صعودی تدریجی هفته‌های اخیر محسوب می‌شود.

این افزایش در بازار جهانی، همراه با رشد نرخ ارز در داخل، مستقیماً به بازار داخلی طلا و سکه منتقل شده است. بر همین اساس، قیمت هر مثقال طلای ۱۷ عیار طی یک هفته حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان افزایش یافته و به سطح ۵۹ میلیون و ۶۴۰ هزار تومان رسیده است. همچنین هر گرم طلای ۱۸ عیار با رشد ۳۷۸ هزار تومانی، در محدوده ۱۳ میلیون و ۷۵۹ هزار تومان معامله می‌شود.

در بازار سکه نیز روند افزایشی قیمت‌ها کاملاً مشهود بوده است. سکه تمام طرح جدید با افزایش حدود ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به ۱۴۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسیده و سکه طرح قدیم نیز با رشد بیش از ۴ میلیون تومان، در سطح ۱۳۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان قرار گرفته است. نیم‌سکه، ربع‌سکه و سکه یک‌گرمی بانک مرکزی نیز به‌ترتیب افزایش‌های قابل‌توجهی را تجربه کرده‌اند و هم‌زمان حباب سکه به بیش از ۸ میلیون تومان رسیده است.

تغییر رفتار تقاضا؛ خریدهای خرد جای سرمایه‌گذاری را گرفت

به گفته فعالان صنفی، افزایش قیمت‌ها در کنار کاهش قدرت خرید، رکود بازار طلا و سکه را تشدید کرده است. در چنین شرایطی، بسیاری از متقاضیان از خرید سکه‌های کامل یا مصنوعات سنگین فاصله گرفته و به سمت خرید طلا با وزن‌های پایین‌تر یا مصنوعات سبک‌تر حرکت کرده‌اند.

این تغییر الگوی تقاضا، اگرچه در کوتاه‌مدت می‌تواند بخشی از گردش بازار را حفظ کند، اما در بلندمدت نشانه‌ای از ضعف تقاضای مؤثر و کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری سنتی در بازار طلاست. از نگاه کارشناسان، تداوم این وضعیت می‌تواند حاشیه سود فعالان صنفی را کاهش داده و رکود را عمیق‌تر کند.

مسدودسازی حساب‌ها؛ چالش جدید فعالان رسمی بازار طلا

در کنار فشارهای قیمتی و رکودی، مسدود شدن حساب‌های بانکی فعالان صنف طلا به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های این بازار تبدیل شده است. بر اساس اظهارات رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، از ابتدای هفته جاری روند مسدودسازی حساب‌ها به‌صورت تدریجی آغاز شده و به شکل گسترده در سراسر کشور ادامه یافته است.

نکته قابل‌توجه آن است که بسیاری از این حساب‌ها متعلق به فعالان رسمی صنف هستند؛ افرادی که دارای جواز کسب، کد اقتصادی، واحد صنفی مشخص و سوابق مالیاتی شفاف‌اند و فعالیت آن‌ها در چارچوب قوانین انجام می‌شود. با این حال، این حساب‌ها با تشخیص بانک مرکزی و با هدف کنترل نوسانات قیمتی، در دسته «حساب‌های مشکوک» قرار گرفته‌اند.

فعالان صنفی هشدار می‌دهند که مسدودسازی حساب‌های رسمی نه‌تنها به شفافیت کمک نمی‌کند، بلکه می‌تواند فعالان اقتصادی را ناخواسته به سمت روش‌های غیرشفاف مانند استفاده از حساب‌های واسطه یا اجاره‌ای سوق دهد؛ مسیری که خود زمینه‌ساز ریسک‌های جدید در نظام مالی خواهد بود.

پیامدهای اقتصادی و درخواست از سیاست‌گذار

از منظر اقتصادی، انسداد حساب‌های بانکی فعالان رسمی، زنجیره مبادلات مالی را مختل کرده و انجام تعهدات روزمره، تحویل کالا و تسویه معاملات را با مشکل مواجه می‌کند. این وضعیت در شرایطی رخ می‌دهد که بازار طلا هم‌زمان با رکود، افزایش هزینه‌ها و افت تقاضا دست‌وپنجه نرم می‌کند.

اتحادیه طلا و جواهر تهران از بانک مرکزی و نهادهای مرتبط خواسته است با در نظر گرفتن شرایط بحرانی این صنعت، نسبت به بازگشایی حساب‌های فعالان رسمی اقدام کنند و در عین حال، چارچوب‌ها و ضوابط مشخص، شفاف و از پیش اعلام‌شده‌ای برای نظارت بر تراکنش‌ها تدوین شود. به باور فعالان صنفی، همکاری نزدیک سیاست‌گذار و بخش خصوصی می‌تواند هم به حفظ شفافیت کمک کند و هم از تحمیل هزینه‌های سنگین به اقتصاد جلوگیری کند.