جلسه دوم - آموزش استراتژی ترکیب فیبوناچی اسپید، گن با حمایت و مقاومت

فیبوناچی یکی از محبوب‌ترین ابزارها در تحلیل بازار است. اما نسخه «سرعت» آن، که کمتر شناخته شده است، می‌تواند بعد جدیدی به تحلیل اضافه کند. همچنین نظریه گن که در قرن گذشته مطرح شده، با فرض ارتباط بین زمان و قیمت و اصول هندسی، می‌تواند به تحلیل عمق بیشتری بدهد. این مقاله از سری آموزش استراتژی کریپتو، تلاش می‌کند نحوه استفاده از این دو ابزار را با تأکید بر ترکیبشان با سطوح حمایتی/مقاومتی تشریح کند.

 ابزار فیبوناچی: مروری کوتاه

قبل از پرداختن به فیبوناچی سرعت، لازم است مروری روی ابزارهای اصلی فیبوناچی داشته باشیم تا درک بهتری از نسخه سرعت به دست آید.

تعریف و نسبت‌های مهم

فیبوناچی (Fibonacci) در اصل به دنباله اعداد معروفی اشاره دارد:
در تحلیل تکنیکال، معمولاً از نسبت‌های زیر به عنوان سطوح بازگشتی (retracement) استفاده می‌شود.

ابزارهای مختلفی بر اساس این نسبت‌ها ساخته شده‌اند: خطوط بازگشتی (horizontal retracements)، فن فیبوناچی (Fibonacci Fan)، کمان‌ها (Arcs)، زون‌های زمانی (Time Zones) و … 
کاربرد : در تشخیص حمایت / مقاومت

فرض اصلی این است که پس از یک حرکت (مثلاً صعودی یا نزولی) قیمت ممکن است تا یکی از سطوح فیبوناچی بازگردد (retreat) و آن سطح به عنوان منطقه مقاومت یا حمایت عمل کند. سپس روند غالب ممکن است ادامه یابد.

 ابزارهای مرتبط: فن، کمان، زون زمان

• فیبوناچی فن (Fibonacci Fan): خطوط موربی هستند که از نقطه آغاز حرکت رسم می‌شوند و بر اساس نسبت‌های فیبوناچی امتداد می‌یابند. این خطوط می‌توانند به عنوان سطوح مورب حمایت و مقاومت عمل کنند. 
• کمان‌های فیبوناچی (Fibonacci Arcs): خطوط کمانی بر اساس فاصله عمودی بین نقطه شروع و پایان حرکت و نسبت‌های فیبوناچی رسم می‌شوند. این کمان‌ها گاهی به عنوان مقاومت یا حمایت دینامیک عمل می‌کنند.
• زون زمانی فیبوناچی (Time Zones): خطوط عمودی که بر اساس فاصله زمانی و نسبت‌های فیبوناچی از نقطه شروع حرکت رسم می‌شوند — این ابزار بیشتر برای پیش‌بینی زمان احتمالی بازگشت قیمت کاربرد دارد.
• ابزار «سرعت / Speed / Speed-Resistance Arcs» که در ادامه معرفی خواهد شد، ترکیبی از بازگشت درصدی و محاسبه سرعت روند را در برمی‌گیرد و از مفاهیم مشابهی بهره می‌برد.

 ابزار “فیبوناچی سرعت” (Speed / Resistance Arcs)

«فیبوناچی سرعت» یا Speed / Resistance Arcs (کمان‌های سرعت / مقاومت فیبوناچی) ابزاری است که هدف آن اندازه‌گیری سرعت روند و تشخیص نقاط احتمالی بازگشت با ترکیب مفهوم درصد بازگشت (مانند 33٪، 50٪، 66٪ یا نسبت‌های فیبوناچی) با یک خط روند پایه است. 
 

مفهوم:

شما یک روند (مثلاً صعودی) را بین یک نقطه پایین (low) و یک نقطه بالا (high) مشخص می‌کنید.

سپس کمان‌هایی رسم می‌کنید که نقطه شروع آنها روی خط روند پایه است و با نسبت‌های فاصله از نقطه شروع تا پایان حرکت رابطه دارند.

این کمان‌ها نمایانگر مناطق مقاومت/حمایت احتمالی هستند که روند اصلاح ممکن است در آنجا متوقف شود.

به خاطر شکل کمانی، این خطوط در هر نقطه زمانی می‌توانند قیمت را قطع کنند و سطح پویایی از مقاومت/حمایت ایجاد کنند.

در بازار صعودی، اگر قیمت به یکی از کمان‌ها برسد و آن را بشکند، روند ممکن است به کمان بعدی یا حتی به نقطه شروع حرکت بازگردد.

به عبارت دیگر، این ابزار ترکیبی بین مفاهیم درصدی بازگشت و مفهوم «سرعت روند» (یعنی نرخ تغییر قیمت در طول زمان) ایجاد می‌کند.

روش رسم

چگونه کمان‌های سرعت را رسم کنیم؟ در اغلب نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال (مثلاً در TradeStation) این ابزار به صورت آماده‌تر عرضه شده است. 
 

مراحل کلی:

1. انتخاب نقطه آغاز حرکت: مثلاً یک کف مهم در روند صعودی یا یک سقف مهم در روند نزولی.
2. انتخاب نقطه پایان حرکت: نقطه اوج روند صعودی یا نقطه پایین روند نزولی.
3. رسم روند پایه: خط مستقیم بین دو نقطه انتخاب شده.
4. اعمال نسبت‌ها: نسبت‌هایی مانند 33٪، 50٪، 66٪، یا نسبت‌های فیبوناچی (مثلاً 38.2٪، 61.8٪) را به فاصله عمودی بین دو نقطه نسبت می‌دهیم.

رسم کمان‌ها: از نقطه آغاز، کمان‌هایی رسم می‌کنیم که در نقطه‌ای از خط پایه به نسبت تعیین شده بروند.

تنظیمات دقیق: در نرم‌افزار می‌توان تعداد کمان‌ها، رنگ، ضخامت و نسبت‌ها را تغییر داد.

نکته مهم: کمان‌ها لزوماً دقیقاً در سمت راست خط پایه رسم نمی‌شوند؛ بلکه با توجه به زمان قیمت امتداد دارند. اگر کمان شکسته شود یا قیمت از آن عبور کند، ممکن است سیگنالی برای ادامه یا بازگشت روند باشد.

تفسیر و کاربرد

در تحلیل کاربردی، چند نکته برای تفسیر کمان‌های سرعت مهم هستند:

• کمان بالاتر در روند صعودی: قیمت معمولاً در روند صعودی در زیر کمان بالاتر باقی می‌ماند. اگر آن کمان شکسته شود، ممکن است قیمت به کمان بعدی یا نقطه شروع روند برگردد. 
• کمان پایین‌تر در روند نزولی: بالعکس، در روند نزولی کمان پایین‌تر حمایت محسوب می‌شود. اگر شکسته شود، احتمال صعود به سمت کمان بالاتر وجود دارد.
• واکنش قیمت به کمان: اگر قیمت به یکی از کمان‌ها برسد و بازگردد، آن کمان نقش مقاومت یا حمایت ایفا کرده است.
• شکست کمان‌ها: اگر قیمت کمان را بشکند، ممکن است به سمت کمان بعدی حرکت کند (صعود یا نزول).
• تداخل با خطوط روند و سطوح افقی: اگر کمان با یک خط روند یا سطح افقی همگرا شود، آن نقطه می‌تواند حساس‌تر باشد.
• تغییر سرعت روند: اگر قیمت از کمان پایین‌تر عبور کند، می‌تواند نشان‌دهنده تغییر سرعت روند یا قدرت روند باشد.

به طور کلی، این ابزار به تحلیلگر کمک می‌کند تا نقاطی که سرعت تغییر قیمت ممکن است کاهش یابد یا روند ممکن است معکوس شود را بهتر ببیند.

 اصول و نظریه گن (Gann)

برای درک بهتر ترکیب فیبوناچی سرعت و گن، ابتدا باید با مبانی نظری گن آشنا شویم.

 زندگی و فلسفه Gann

William Delbert Gann (1878–1955) یکی از چهره‌های شناخته شده در تحلیل تکنیکال بود که روش‌هایش ترکیبی از ریاضیات، هندسه، زمان (time cycles) و حتی مفاهیم نجوم بود. 
گن معتقد بود بازارها بر اساس قوانین طبیعی و هندسی حرکت می‌کنند و الگوهای قیمت و زمان می‌توانند پیش‌بینی شوند. او از ابزارهایی مانند:

• زاویه‌های گن (Gann Angles)
• مربع قیمت/زمان (Square of Price-Time)
• محدوده‌های هشتمی (eighths)
• ساعت‌های گن، دوره‌های زمانی

برای تحلیل استفاده می‌کرد.

رویکرد گن نسبت به تحلیل قیمت بر این فرض استوار بود که رابطه‌ای بین زمان و قیمت وجود دارد و وقتی قیمت و زمان “متعادل” باشند، احتمال تغییر روند وجود دارد.

زاویه‌های گن (Gann Angles)

یکی از مهم‌ترین ابزارهای گن، زاویه‌های گن هستند. گن تصور می‌کرد اگر قیمت به گونه‌ای حرکت کند که در واحد زمان یک واحد قیمت پیش برود، این حالت «تعادل» است. این زاویه را 1×1 یا خط 45 درجه می‌نامند. 

زاویه‌های دیگر نیز وجود دارند: 2×1، 3×1، 4×1، 8×1 و بالعکس (1×2، 1×3، 1×4 و غیره). هنگامی که قیمت زیر یک زاویه گن شعله‌وری باشد، ممکن است نزول کند تا به زاویه پایین‌تر برسد؛ و وقتی قیمت بالای یک زاویه باشد، ممکن است صعود کند. 
 

به طور خلاصه:اگر قیمت روند صعودی دارد و زیر زاویه 1×1 حرکت کند، گن فرض می‌کند روند ضعیف شده و ممکن است بازگشت داشته باشد.

اگر قیمت در روند نزولی از زاویه عبور کند (مثلاً از زیر به بالاتر برود)، ممکن است به روند صعودی تبدیل شود.

 فن گن (Gann Fan)

وقتی از یک نقطه (کف یا سقف) چند زاویه گن ترسیم می‌شود، مجموعه‌ای از خطوط مورب ایجاد می‌شود که گن فن نامیده می‌شود. این خطوط مورب می‌توانند به عنوان سطوح مورب حمایت یا مقاومت عمل کنند. 
 

همانند کمان فیبوناچی سرعت، محل برخورد قیمت با هر یک از خطوط فن گن ممکن است اهمیت داشته باشد، به ویژه اگر با سایر ابزارها همگرا شود.

 مربع قیمت – زمان و مفاهیم زمانی

گن بسیار تمرکز بر توازن بین قیمت و زمان داشت. او مفهومی داشت تحت عنوان «مربع قیمت و زمان» (price-time square) که سعی می‌کرد قیمت و زمان حرکت را به شکل هندسی به تعادل برساند.

همچنین گن دوره‌های زمانی مانند 90، 180، 360 روز، و همچنین دوره‌های نجومی را به عنوان نقاط ممکن تغییر روند مطرح می‌کرد. 
 

نسبت‌های هشتمی (Eighths) و تقسیم‌بندی‌ها

گن اغلب قیمت را به تقسیمات هشتمی تقسیم می‌کرد (مثلاً قیمت را به 8 بخش تقسیم کردن) و از این سطح‌ها به عنوان نقاط مهم بازگشتی یا مقاومت/حمایت استفاده می‌کرد. این نسبتها در عمل تقریب‌های ساده‌ای هستند که بعضی مواقع نزدیک به نسبت‌های فیبوناچی هستند (مثلاً 33٪ تقریب 1/3 و 67٪ تقریب 2/3). 

 مزایا و محدودیت‌ها

از مزایای روش گن:

• تلاش برای ترکیب زمان و قیمت
• اضافه کردن بعد زمانی به تحلیل
• امکان شناسایی نقاط تقاطع هندسی مهم

اما محدودیت‌هایی نیز دارد:

• انتخاب مقیاس مناسب برای قیمت و زمان گاهی کاملاً ذهنی است. 
• برخی از اصول گن به صورت کامل مستند نشده‌اند و بخش‌هایی از آن جنبه متافیزیکی دارند.
• مانند همه ابزارها، در بازارهای رِنج یا بی‌جهت ممکن است سیگنال‌های گمراه‌کننده تولید کند.

ترکیب فیبوناچی سرعت و گن با سطوح حمایت/مقاومت

در این بخش به روش‌هایی می‌پردازیم که فیبوناچی سرعت و روش گن را با سطوح افقی حمایت و مقاومت ترکیب می‌کنیم تا نقاط حساس بازار را بهتر تشخیص دهیم.

ایدهٔ همگرایی و تأیید

در تحلیل بهینه، وقتی چند ابزار مختلف (مثلاً سطح افقی، فیبوناچی، گن و کمان سرعت) به یک منطقه مشترک اشاره کنند، به آن منطقه همگرایی (confluence zone) گفته می‌شود. این نقاط احتمال واکنش قیمت را افزایش می‌دهند زیرا چند روش مختلف به صورت هم‌زمان پیشنهاد تبدیل روند در آن نقطه را می‌دهند.

بنابراین اگر:

• یک سطح مقاومت افقی
• یک کمان فیبوناچی سرعت
• یک زاویه گن یا خط مورب گن

در نقطه‌ای نزدیک هم قرار گیرند، آن نقطه از نظر تحلیل بسیار مهم خواهد بود.

مثال: فرض کنید در یک روند صعودی، یک سطح مقاومت افقی در قیمت 100 وجود دارد، کمان سرعت 66٪ نیز در همان سطح قرار دارد، و یک زاویه گن مورب هم از همان نقطه عبور می‌کند — احتمال اینکه قیمت نتواند به راحتی از آن عبور کند یا بازگشتی در آن نقطه رخ دهد بیشتر است.

 نقاط تقاطع و پتانسیل بازگشت

تقاطع بین ابزارها معمولاً از اهمیت خاصی برخوردار است:

وقتی قیمت به کمان سرعت برسد و هم‌زمان به خط گن نزدیک شود

وقتی کمان سرعت یک سطح افقی را قطع کند

وقتی خط گن و سطح افقی همگرا باشند

در این نقاط احتمال تقابل بین عرضه و تقاضا بالاتر است و قیمت ممکن است معکوس شود یا در آنجا نوسان کند.

به طور خلاصه:

اگر قیمت به کمان سرعت برسد و آن را رد کند → نشانه مقاومت یا بازگشت

اگر قیمت بتواند کمان سرعت را بشکند و سپس بازگشت کند → احتمال تبدیل مقاومت به حمایت

اگر این نقطه با یک سطح افقی یا زاویه گن تقاطع دارد → اهمیت آن نقطه بالا می‌رود

نکات پیشرفته و توصیه‌ها

برای استفاده مؤثرتر از ترکیب فیبوناچی سرعت، گن و سطوح حمایت/مقاومت، توجه به نکات زیر اهمیت دارد:

انتخاب چارچوب زمانی مناسب

بهتر است تحلیل را در چارچوب زمانی متوسط تا بزرگ (مثلاً H4، روزانه یا هفتگی) انجام دهید، زیرا ابزارهای هندسی در تایم‌فریم‌های بسیار کوچک ممکن است سیگنال بیش از حد تولید کنند.

سپس برای ورود دقیق‌تر می‌توانید به تایم‌فریم پایین‌تر بروید و تأییدیه بگیرید.

اگر ابزارها در چند تایم‌فریم همگرایی داشته باشند، احتمال موفقیت بیشتر است.

 همسویی چند ابزار

ترکیب ابزارها اعتبار تحلیل را افزایش می‌دهد. مثلاً:

ترکیب با واگرایی مکدی یا RSI

ترکیب با تحلیل روند و خط روند کلاسیک

ترکیب با حجم معاملات (Volume)

ترکیب با الگوهای کندلی (Pin bar، Engulfing و غیره)

اگر همه ابزارها نقطه مشابهی را نشان دهند و تأیید از اندیکاتورهای دیگر هم باشد، احتمال موفقیت بیشتر است.

مدیریت ریسک

همیشه حد ضرر (Stop Loss) را در تحلیل لحاظ کنید، ترجیحاً در فاصله‌ای کافی از نقطه ورود که “نویز بازار” ننوسد شما را بیرون کند.

نسبت ریسک به ریوارد (Risk / Reward) را محاسبه کنید؛ ترجیحاً نسبت ≥ 1:2 یا بیشتر.

در صورت شکست ابزار یا عبور قیمت از سطح مهم، موقعیت را ببندید یا تریلینگ ضرر بگذارید.

در زمان اخبار و انتشار داده‌های مهم، ممکن است قیمت به ناگهان حرکت کند و تحلیل را مختل کند.

 جمع‌بندی

در این مقاله:

ابتدا مروری کوتاه بر ابزار فیبوناچی و نسبت‌های آن داشتیم.

سپس ابزار «فیبوناچی سرعت / Speed Arcs» را معرفی کردیم: ابزاری که سرعت روند را در کنار درصد بازگشت در نظر می‌گیرد.

سپس نظریه گن و مفاهیم مرتبط مانند زاویه‌های گن، فن گن و مفهوم قیمت/زمان را تشریح کردیم.

در گام بعد، روش ترکیب این دو ابزار با سطوح افقی حمایت و مقاومت توضیح داده شد و اهمیت نقاط همگرایی بیان شد.

استفاده از ابزارهای هندسی مانند فیبوناچی سرعت و گن، به شرطی که در موقعیت‌های مناسب به کار روند و با سایر ابزارهای تحلیل ترکیب شوند، می‌توانند قدرت تحلیل شما را ارتقاء دهند. اما نباید انتظار داشت همیشه صد در صد درست باشند؛ اهمیت مدیریت ریسک، انعطاف در استراتژی، و آزمون مداوم را از یاد نبرید.