آشنایی با انواع صورتهای مالی در بورس

صورتهای مالی شرکتها یکی از منابع مهم برای دسترسی به اطلاعات درون شرکتی میباشد. در همین راستا سازمان بورس قانونی را برای تمام شرکتهای فعال در بازار بورس وضع کرده است که بر طبق آن تمامی این شرکتها موظف هستند تا گزارشها و صورتهای مالی خودشان را مطابق با استانداردهای سازمان بورس در سامانه جامع ناشران یا کدال، انتشار دهند. تمامی گزارشات و صورتهای مالی با وجود سامانه کدال با بیشترین سرعت و تحت نظارت خود سازمان بورس به دست تمامی فعالان بازار سرمایه، سرمایه گذاران و سهامداران شرکتها خواهد رسید.

لازم به ذکر است که این اطلاعات میبایست به طور مساوی و در زمان مشخص در اختیار تمامی افراد قرار گیرند تا از سوء استفاده های احتمالی از رانت اطلاعاتی جلوگیری شود. صورتهای مالی اساسی مختلفی در سامانه کدال از سوی شرکتها منتشر میشوند. در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس چراغ راجع به انواع صورتهای مالی در بورس صحبت خواهیم کرد.

۱. ترازنامه، از انواع صورتهای مالی در بورس

برای تحلیل بنیادی شرکتها، نیاز به اطلاعاتی راجع به وضعیت مالی آن شرکتها وجود دارد. این اطلاعات مهم را میتوان توسط ترازنامه به دست آورد. ترازنامه یا صورت وضعیت مالی یکی از مهمترین انواع صورتهای مالی در بورس میباشد.  این گزارش وضعیت حسابهای شرکت شامل داراییها، بدهیها و حقوق مالکان شرکت (حقوق صاحبان سهام) در یک تاریخ معین نشان میدهد. در ترازنامه بایستی میزان داراییهای یک شركت همواره با مجموع بدهیها و حقوق صاحبان سهام آن برابر باشد. این فرمول که به آن معادله اساسی حسابداری نیز میگویند، به شکل زیر است:

داراییها = بدهیها + حقوق صاحبان سرمایه یا سهام

همان طور که در این فرمول مشاهده میکنید، ترازنامه، تفاوت بین داراییها و بدهیها، حقوق صاحبان سهام را به ما نشان میدهد. در اصل با استفاده از ترازنامه میتوانید بفهمید که یک شرکت چقدر دارایی دارد و چقدر بدهکار است. به طور کلی اگر نسبت بدهیهای یک شرکت به داراییهای آن بالاتر باشد، آن شرکت با ریسک بیشتری مواجه خواهد بود. بنابراین در بررسی صورتهای مالی در بورس باید به نسبت بدهیها و داراییهای یک شرکت توجه نمایید. در ادامه راجع به انواع دارایی و بدهی در شرکتها، بیشتر صحبت خواهیم کرد.

مفهوم دارایی و آشنایی با انواع دارایی

 برای تحلیل صورتهای مالی در بورس لازم است تا با ساختار داراییها آشنا باشیم. در یک تعریف ساده میتوان گفت که منظور تحلیل گران از داراییها، مواردی میباشند که سرمایه در آنجا مصرف شده و در اختیار صاحبان سرمایه است. برای مثال وجوه نقد در بانک یا صندوق و یا ساختمان و املاک شرکت، همگی جزو داراییها به حساب می آیند. بطور کلی داراییها به دو دسته جاری و غیر جاری یا ثابت تقسیم میشوند. آن دسته از داراییها که قابلیت نقدشوندگی بالایی دارند را داراییهای جاری میگویند. مثل وجوه نقد، سرمایه گذاریهای کوتاه مدت، مطالبات و اسناد دریافتنی، موجودی مواد و کالا، پیش پرداختها و سپرده های بانکی.

اما داراییهای ثابت بر خلاف داراییهای جاری، قابلیت نقدشوندگی بالا ندارند و شرکت نیز تصمیمی برای نقد کردن آنها در کوتاه مدت ندارد. مثل سرمایه گذاریهای بلندمدت، داراییهای مشهود همچون ساختمان و ماشین آلات در شرکتها و داراییهای نامشهود مانند اعتبار نام تجاری و حق امتیازهای مختلف.

مفهوم بدهی و آشنایی با انواع بدهی

در تحلیل صورتهای مالی در بورس منظور از بدهی، تعهدات و بدهیهای شرکت به دیگران میباشد. برای مثال اگر از کسی جهت ارایه کالا یا خدمات پولی گرفتیم اما هنوز آن را پرداخت نکرده باشیم، به آن شخص بدهکار هستیم. بدهیها نیز همانند داراییها به دو دسته جاری و غیرجاری یا بلندمدت تقسیم میشوند. بدهیهای جاری شامل اسناد و حسابهای پرداختنی، مالیات و سود سهام پرداختنی، تسهیلات مالی و پیش‌ دریافتها هستند. بدهیهای غیر جاری نیز شامل کلیه بدهیهای بلندمدت شرکت، اسناد و حسابهای پرداختنی و تسهیلات مالی میباشند.

۲. صورت سود و زیان از انواع صورتهای مالی در بورس

صورت سود و زیان، یکی دیگر از انواع صورتهای مالی در بورس میباشد. میزان سودآوری، یکی از مهمترین معیارها برای انتخاب سهام یک شرکت محسوب میشود. طبیعتاً هرچقدر که میزان سودآوری یک شرکت در مقایسه با قیمت سهام آن شرکت در بورس، بیشتر باشد، سهام آن شرکت ارزنده تر خواهد بود. اما بهترین راهکار برای آنکه از میزان سودآوری در یک شرکت مطلع شویم، استفاده از صورت سود و زیان میباشد. درواقع، صورت سود و زیان به خوبی میزان سود یک شرکت در پایان سال مالی را نشان خواهد داد.

تمام شرکتهای فعال در بازار بورس، موظف‌ هستند تا در پایان سال مالی، صورت سود و زیان خود را منتشر کنند. در حقیقت، آنها از این طریق، میزان سودآوری خود را به سهامداران اطلاع میدهند. مواردی همچون میزان فروش شرکتها، میزان هزینه های آنها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت در صورت سود و زیان قابل مشاهده است.

۳. صورت سود و زیان جامع

در صورت سود و زیان که در بخش قبلی راجع به آن صحبت شد، درآمدها و هزینه هایی که برای حقوق صاحبان سهام در نظر گرفته میشوند و درآمدها و هزینه های تحقق نیافته لحاظ نمیشوند. اما سرمایه گذاران برای تحلیل بنیادی صورتهای مالی در بورس به اطلاعات کاملتر و دقیقتری نیاز دارند. بر همین اساس یک نوع از صورت مالی تحت عنوان صورت سود و زیان جامع طراحی شده است. صورت سود و زیان جامع، کلیه درآمدها و هزینه ها اعم از تحقق یافته و تحقق نیافته را به اطلاع گروه های مختلف میرساند. همچنین مواردی که در صورت سود و زیان لحاظ نشده بود را نیز پوشش خواهد داد. صورت سود و زیان جامع، شامل مواردی مثل تعدیلات سنواتی، سود یا زیان خالص دوره بر اساس صورت سود و زیان، سایر درآمدها و هزینه های شناسایی شده مانند داراییهای ثابت مشهود، تسعیر داراییها ، بدهیهای ارزی و … میباشد.

۴. صورت جریان وجوه نقد از انواع صورتهای مالی در بورس

گردش پول نقد به مثابه خون حیات بخشی است که در شریان شرکتها جریان دارد. بنابراین یک شرکت بدون پول نقد نمیتواند حیاتش را ادامه دهد. صورت جریان وجوه نقد، گردش نقدینگی در شرکتها در طول یک سال را مشخص مینماید. مهمترین ویژگی این نوع از صورتهای مالی در بورس این است که منابع و مصارف وجوه نقد را به طور دقیق در طی یک‌ سال مشخص خواهد کرد. صورت گردش وجوه نقد بر اساس اطلاعات موجود در صورت سود و زیان و ترازنامه محاسبه میشود. از آنجایی که بستانکاران نگران پرداختهای شرکت هستند، همواره به دقت جریان نقدی شرکت را مورد بررسی قرار میدهند. در حقیقت، با بررسی این نوع از صورت مالی، جریانهای نقدی بالقوه آتی شرکت، قدرت نقدینگی، میزان قدرت پرداخت دیون، انعطاف پذیری مالی و کیفیت درآمد شرکت قابل ارزیابی میباشد.

چه کسانی از صورتهای مالی در بورس استفاده میکنند؟

در حالت کلی، استفاده کنندگان صورتهای مالی در بورس به دو گروه درونی و بیرونی شرکت تقسیم بندی می‌شوند. منظور از استفاده کنندگان درونی، مدیران شرکتها هستند. واضح است که برای این دسته از افراد محدودیتی در اخذ گزارشات مالی وجود نخواهد داشت. مدیران هرطور که تمایل داشته باشند، میتوانند این گزارشها را از حسابداران خود دریافت نمایند. اما استفاده کنندگان بیرونی صورتهای مالی همان سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل هستند. این افراد طبق استانداردهای حسابداری و سازمان بورس گزارشات مالی را دریافت میکنند و بر همین اساس اقدام به تصمیم گیری برای سرمایه گذاریهای خود مینمایند.

نکته: اگر به قسمت اطلاعیه های سایت کدال مراجعه کنید، دو اصطلاح حسابرسی شده و حسابرسی نشده برای بررسی صورتهای مالی در بورس به چشمتان میخورد. منظور از گزارشات حسابرسی شده، گزارشهایی هستند که توسط یک موسسه حسابرسی که به عنوان ناظر در خارج از شرکت فعالیت میکند، بررسی و تایید میشود. اما صورتهای مالی حسابرسی نشده، گزارشاتی هستند که توسط حسابداران خود شرکت تهیه و گزارش میشود. تمام شرکتهای بورسی ملزم به ارائه گزارشهای میان دوره ای ۶ ماه و پایان سال مالی خود، به صورت حسابرسی شده هستند.

سخن آخر

در این مقاله از چراغ، انواع صورتهای مالی در بورس را مورد بررسی قرار دادیم. همان طور که گفتیم این صورتهای مالی به عنوان ابزار مهمی برای مدیران شركتها، صاحبان سرمایه، بستانكاران و سرمایه گذاران به شمار می آیند. آنها با تجزیه و تحلیل این صورتها میتوانند از وضعیت مالی شرکتهای سهامی موردنظرشان در گذشته، حال و آینده با خبر شوند و راجع به آن قضاوت كنند.

👈 چراغ پایگاه بررسی صرافی ارز دیجیتال، بروکر فارکس و بورس