واگرایی چیست؟ + انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

واگرایی یکی از مفاهیم کلیدی در تحلیل تکنیکال است که به بررسی اختلاف میان حرکت قیمت و اندیکاتورهای تحلیل می‌پردازد. این مفهوم به تحلیل‌گران کمک می‌کند تا نقاط بازگشت یا ادامه روند را شناسایی کنند. 
واگرایی‌ها به دو نوع اصلی واگرایی معمولی و واگرایی مخفی تقسیم می‌شوند که هر یک ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی در معاملات دارند؛ درک صحیح این ابزار می‌تواند نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های مالی ایفا کند. 
در این مقاله از آموزش فارکس چراغ، قصد داریم به سوال واگرایی چیست؟ پاسخ دهیم و به بررسی انواع واگرایی‌، تفاوت‌های میان واگرایی معمولی و مخفی، نحوه شناسایی آن‌ها در نمودارها و کاربردهای عملی‌شان در معاملات بپردازیم.

واگرایی چیست؟

شاید برایتان این سوال پیش بیاید که واگرایی چیست؟ درپاسخ باید بگوییم که واگرایی یکی از مفاهیم بنیادی در تحلیل تکنیکال است که به بررسی ناهماهنگی میان حرکت قیمت و ابزارهای تحلیلی مانند اندیکاتورها می‌پردازد. 
این پدیده زمانی رخ می‌دهد که رفتار نمودار قیمت با اطلاعات ارائه‌شده توسط اندیکاتورهای مرتبط، نظیر  RSI  یا MACD، در تضاد باشد. به‌عبارت‌دیگر، واگرایی نشان‌دهنده تغییرات پنهانی در ساختار بازار است که احتمالا در نگاه اول قابل‌تشخیص نباشد.
این ابزار تحلیل، اغلب به‌عنوان هشداری زودهنگام برای تغییر روند یا کاهش قدرت حرکت کنونی بازار به کار می‌رود. برای مثال، زمانی که قیمت به سمت بالاترین یا پایین‌ترین نقاط خود حرکت می‌کند اما اندیکاتور رفتار متفاوتی نشان می‌دهد، ممکن است سیگنالی از ضعف یا عدم اطمینان در روند فعلی باشد.
واگرایی‌ها به معامله‌گران این امکان را می‌دهند که با درک دقیق‌تر از روندهای قیمتی و نقاط کلیدی، تصمیمات بهتری برای ورود یا خروج از معاملات اتخاذ کنند. این ابزار تحلیل، اگرچه به‌تنهایی کافی نیست، اما با ترکیب آن با سایر روش‌های تحلیل، می‌تواند به شناسایی فرصت‌های سودآور کمک کند.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

واگرایی به‌طور کلی به دو نوع اصلی واگرایی معمولی و واگرایی مخفی تقسیم می‌شود. هر دو نوع می‌توانند در حالت‌های نزولی و صعودی ظاهر گردند و هرکدام نقش متفاوتی در تحلیل تکنیکال دارند؛ در ادامه، این انواع را با جزئیات بیشتری بررسی می‌کنیم:

1.    واگرایی معمولی (Regular Divergence)

واگرایی معمولی زمانی رخ می‌دهد که بین حرکت قیمت و اندیکاتور تضاد وجود دارد. این نوع واگرایی اغلب به‌عنوان یک سیگنال هشداردهنده برای بازگشت روند شناخته می‌شود؛ واگرایی معمولی دو نوع صعودی و نزولی دارد:

• واگرایی معمولی صعودی: 

این نوع واگرایی زمانی دیده می‌شود که قیمت کف پایین‌تری نسبت به کف قبلی ایجاد می‌کند، اما اندیکاتور مانند RSI یا MACD، کف بالاتری را نشان می‌دهد. این تناقض معمولاً نشانه ضعف در روند نزولی فعلی است و احتمال بازگشت قیمت به سمت بالا و شروع یک روند صعودی را تقویت خواهد کرد.

• واگرایی معمولی نزولی: 

در این حالت، قیمت سقف بالاتری نسبت به سقف قبلی می‌سازد، اما اندیکاتور سقف پایین‌تری را نشان می‌دهد. این واگرایی نشانه ضعف در روند صعودی فعلی است و احتمال بازگشت قیمت به سمت پایین و آغاز یک روند نزولی را افزایش می‌دهد.

2.    واگرایی مخفی (Hidden Divergence)

واگرایی مخفی زمانی رخ می‌دهد که جهت حرکت قیمت و اندیکاتور به ظاهر هماهنگ باشند، اما اندیکاتور سیگنال‌هایی از ادامه روند فعلی ارائه می‌دهد. این نوع واگرایی معمولاً به‌عنوان تأییدی بر ادامه روند استفاده می‌شود؛ واگرایی مخفی دو نوع صعودی و نزولی دارد:

• واگرایی مخفی صعودی: 

این واگرایی زمانی مشاهده می‌شود که قیمت کف بالاتری نسبت به کف قبلی ایجاد می‌کند، اما اندیکاتور کف پایین‌تری را نشان می‌دهد. این تضاد حاکی از آن است که روند صعودی همچنان قوی خواهد بود و احتمال ادامه حرکت به سمت بالا وجود دارد.

• واگرایی مخفی نزولی: 

در این نوع واگرایی، قیمت سقف پایین‌تری نسبت به سقف قبلی می‌سازد، اما اندیکاتور سقف بالاتری را نشان می‌دهد. این وضعیت نشان‌دهنده ادامه قدرت در روند نزولی است و احتمال کاهش بیشتر قیمت را تقویت می‌کند.

تفاوت واگرایی مخفی و معمولی

واگرایی‌ها ابزارهای قدرتمندی در تحلیل تکنیکال هستند که می‌توانند سیگنال‌های مهمی در خصوص روند قیمت ارائه دهند. درک تفاوت‌های میان واگرایی معمولی و مخفی، به معامله‌گران کمک می‌کند تا بتوانند به‌طور مؤثرتر از آن‌ها در معاملات خود بهره ببرند؛ این تفاوت‌ها عبارتند از:

1.    هدف و سیگنال

واگرایی معمولی، به‌عنوان سیگنالی برای تغییر روند و معکوس شدن قیمت عمل می‌کند. این نوع واگرایی به معامله‌گر این هشدار را می‌دهد که روند کنونی ممکن است به زودی تغییر کند و جهت قیمت برعکس شود. 
در مقابل واگرایی مخفی، سیگنالی برای ادامه روند موجود خواهد بود. این نوع واگرایی معمولاً زمانی شکل می‌گیرد که روند فعلی ادامه خواهد داشت و هیچ‌گونه تغییر یا معکوسی در روند متصور نیست.

2.    حرکت قیمت و اندیکاتور

در واگرایی معمولی، قیمت یک سقف یا کف جدید می‌سازد، اما اندیکاتور این حرکت را تأیید نمی‌کند. به عبارت دیگر، اندیکاتور در جهت مخالف حرکت خواهد کرد و این تضاد بین قیمت و اندیکاتور نشانه‌ای از احتمال تغییر جهت روند است. 
اما در واگرایی مخفی، قیمت یک سقف یا کف جدید می‌سازد و اندیکاتور نیز این تغییرات را تأیید خواهد کرد یا در جهت مشابه حرکت می‌کند. این هم‌راستایی میان قیمت و اندیکاتور به این معناست که روند فعلی ادامه‌دار خواهد بود.

3.    زمان‌بندی و موقعیت

واگرایی معمولی بیشتر در انتهای روند مشاهده می‌شود. در این حالت، روند به اوج خود رسیده و احتمالاً در حال تغییر جهت است؛ بنابراین این نوع واگرایی نشانه‌ای از پایان روند و شروع یک روند جدید خواهد بود.
در مقابل واگرایی مخفی معمولاً در میانه روند رخ می‌دهد و به این معناست که روند جاری به‌زودی ادامه خواهد یافت؛ در این صورت، واگرایی مخفی نشان‌دهنده قدرت روند فعلی و احتمال تداوم آن می‌باشد.

4.    تأثیر بر روند

واگرایی معمولی معمولاً نشانه‌ای از تغییر جهت و شروع یک روند جدید است. این نوع واگرایی بیشتر زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت به یک نقطه اشباع می‌رسد و نیاز به اصلاح یا تغییر روند دارد. 
واگرایی مخفی نشان‌دهنده این است که روند فعلی به زودی ادامه خواهد یافت. در این حالت، قیمت به یک سطح جدید می‌رسد، اما روند اصلی همچنان ادامه دارد.

واگرایی زمانی چیست؟

واگرایی زمانی یکی از انواع واگرایی است که در تحلیل تکنیکال به آن پرداخته می‌شود، اما برخلاف واگرایی‌های معمولی که بیشتر به تفاوت‌های میان قیمت و اندیکاتور توجه دارند، در واگرایی زمانی، تمرکز اصلی بر روی تفاوت زمانی خواهد بود که میان تغییرات قیمت و روند بازار وجود دارد.
 این نوع واگرایی به‌ویژه زمانی که حرکت قیمت در خلاف جهت روند یا اصلاحاتی در روند فعلی مشاهده می‌شود، اهمیت پیدا می‌کند. در واگرایی زمانی، تعداد کندل‌ها و مدت‌زمانی که روند یا اصلاح در حال شکل‌گیری است، تحلیل می‌گردد. 
زمانی که یک روند یا حرکت قیمت در خلاف روند اصلی بازار حرکت کند و اندیکاتورها نتوانند این تغییرات را به‌درستی پیش‌بینی نمایند، این خود نشانه‌ای از وجود واگرایی زمانی است. به عبارت دیگر، تفاوت در زمان اصلاح و زمان حرکت روند نشانه‌ای از تغییرات بالقوه در روند بازار خواهد بود.

مزایای استفاده از واگرایی در معاملات

واگرایی یکی از ابزارهای قدرتمند در تحلیل تکنیکال است که به معامله‌گران کمک می‌کند تصمیمات بهتری در بازارهای مالی بگیرند. استفاده از واگرایی به دلایل زیر می‌تواند مزایای قابل‌توجهی در معاملات داشته باشد:

•    شناسایی بازگشت روند 

یکی از مهم‌ترین مزایای واگرایی، شناسایی زودهنگام نقاط بازگشت روند است. با مشاهده واگرایی معمولی، معامله‌گران می‌توانند متوجه ضعف روند فعلی شوند و از فرصت‌های سودآور برای ورود به معاملات جدید یا خروج از معاملات فعلی بهره‌مند گردند.

•    کمک به تأیید روند 

واگرایی مخفی  به معامله‌گران کمک می‌کند تا قدرت روند فعلی را تأیید نمایند. این ویژگی به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا با اطمینان بیشتری در جهت روند معامله بگیرند و از تغییرات ناگهانی در بازار جلوگیری کنند.

•    ارائه سیگنال‌های دقیق‌تر 

واگرایی اغلب به‌عنوان یک ابزار مکمل در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده می‌شود. این ابزار می‌تواند سیگنال‌های دقیق‌تری برای ورود یا خروج از معاملات ارائه دهد، به‌ویژه زمانی که با ابزارهایی مانند خطوط حمایت و مقاومت، الگوهای نموداری و اندیکاتورها ترکیب گردد.

•    افزایش دقت در تحلیل بازار 

استفاده از واگرایی به معامله‌گران کمک می‌کند تا تغییرات پنهانی در بازار را تشخیص دهند که ممکن است در نمودار قیمت به‌تنهایی قابل‌مشاهده نباشد. این ویژگی باعث خواهد شد تا تحلیل دقیق‌تر و تصمیمات معاملاتی هوشمندانه‌تری اتخاذ شود.

•    کاهش ریسک معاملات 

با شناسایی به‌موقع ضعف در روندهای صعودی یا نزولی، معامله‌گران می‌توانند از ورود به معاملات پرریسک یا باقی ماندن در معاملات زیان‌ده اجتناب کنند؛ این ویژگی به مدیریت بهتر ریسک و حفظ سرمایه منجر خواهد شد.

•    امکان استفاده در تمام بازارها 

واگرایی ابزاری است که می‌تواند در تمامی بازارهای مالی، از جمله بورس، ارزهای دیجیتال، فارکس و کالاها استفاده شود. این انعطاف‌پذیری آن را به یکی از ابزارهای محبوب میان معامله‌گران حرفه‌ای و تازه‌کار تبدیل کرده است.

•    سادگی در کاربرد 

اگرچه واگرایی نیازمند تمرین برای شناسایی دقیق خواهد بود، اما در مقایسه با برخی ابزارهای پیچیده دیگر، یادگیری و استفاده از آن نسبتاً ساده است. این ویژگی آن را به ابزاری ایده‌آل برای معامله‌گران مبتدی تبدیل می‌کند.

معایب و محدودیت‌های استفاده از واگرایی در معاملات

اگرچه واگرایی یکی از ابزارهای مفید در تحلیل تکنیکال محسوب می‌شود، اما استفاده از آن با معایب و محدودیت‌هایی نیز همراه است که باید در نظر گرفته شوند. آگاهی از این محدودیت‌ها می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و ریسک‌های احتمالی را کاهش دهند؛ معایب استفاده از واگرایی در معاملات عبارتند از:

•    سیگنال‌های نادرست (False Signals) 

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های استفاده از واگرایی، احتمال ایجاد سیگنال‌های نادرست خواهد بود. در بسیاری از موارد، واگرایی شاید ظاهر شود، اما قیمت برخلاف انتظار حرکت کند. این امر به‌ویژه در بازارهای پرنوسان یا زمانی که حجم معاملات پایین است، بیشتر اتفاق می‌افتد.

•    تأخیر در سیگنال‌دهی 

واگرایی اغلب پس از آن‌که تغییرات در بازار رخ داده باشد، شناسایی می‌شود. این تأخیر می‌تواند منجر به از دست دادن فرصت‌های معاملاتی یا ورود دیرهنگام به معاملات گردد، به‌ویژه در بازارهای سریع مانند فارکس یا ارزهای دیجیتال.

•    نیاز به ترکیب با ابزارهای دیگر 

واگرایی به‌تنهایی ابزار کاملی برای تصمیم‌گیری در معاملات نیست. معامله‌گران باید آن را با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال مانند حمایت و مقاومت، الگوهای نموداری و حجم معاملات ترکیب کنند تا دقت تحلیل خود را افزایش دهند؛ این نیاز به ترکیب می‌تواند برای معامله‌گران تازه‌کار پیچیدگی ایجاد کند.

•    عدم کارایی در بازارهای رنج (Range-Bound) 

در بازارهایی که قیمت‌ها در یک محدوده مشخص نوسان می‌کنند (بازار رنج)، واگرایی معمولاً سیگنال‌های غیرقابل‌اعتماد ارائه می‌دهد. در چنین شرایطی، شناسایی روند مشخص دشوار است و سیگنال‌های واگرایی احتمالا گمراه‌کننده باشند.

•    عدم قطعیت در پیش‌بینی جهت حرکت قیمت

اگرچه واگرایی نشانه‌هایی از ضعف روند یا تأیید روند ارائه می‌دهد، اما به‌خودی‌خود جهت قطعی حرکت قیمت را پیش‌بینی نخواهد کرد؛ این موضوع می‌تواند معامله‌گران را در تصمیم‌گیری دچار تردید کند.

بهترین اندیکاتورها برای واگرایی

واگرایی یکی از ابزارهای قدرتمند در تحلیل تکنیکال است که به معامله‌گران در شناسایی تغییرات روند کمک می‌کند. برای استفاده بهتر از واگرایی، ترکیب آن با اندیکاتورهای مناسب می‌تواند دقت سیگنال‌ها را افزایش دهد؛ در ادامه به معرفی بهترین اندیکاتورها برای شناسایی واگرایی می‌پردازیم:

•    اندیکاتور MACD (Moving Average Convergence Divergence) MACD 

یکی از اندیکاتورهای پرکاربرد در تحلیل تکنیکال است که تفاوت میان دو میانگین متحرک را اندازه‌گیری می‌کند؛ این اندیکاتور به‌ویژه در شناسایی واگرایی‌های معمولی کاربرد دارد. 
هنگامی که قیمت یک سقف یا کف جدید به وجود می‌آورد اما MACD این تغییرات را تأیید نمی‌کند،  نشان‌دهنده احتمال معکوس شدن روند خواهد بود. از MACD می‌توان برای شناسایی واگرایی‌های معمولی و مخفی استفاده کرد که به معامله‌گران اطلاعات مهمی درباره تغییرات روند می‌دهد.

•    اندیکاتور (Relative Strength Index) RSI

 RSI یک اندیکاتور مومنتوم است که شدت و سرعت تغییرات قیمت را می‌سنجد. این اندیکاتور معمولاً در محدوده ۰ تا ۱۰۰ در نوسان خواهد بود. 
زمانی که قیمت یک سقف یا کف جدید به وجود می‌آورد اما RSI این تغییرات را تأیید نمی‌کند، این نشان‌دهنده یک واگرایی معمولی است. در صورتی که RSI روند موجود را تأیید نماید، واگرایی مخفی شکل می‌گیرد که می‌تواند به‌عنوان سیگنالی برای ادامه روند عمل کند.

•    اندیکاتور Stochastic Oscillator

 Stochastic Oscillatorنیز یک اندیکاتور مومنتوم است که برای شناسایی نقاط اشباع خرید و فروش و همچنین واگرایی‌ها استفاده می‌شود. 
زمانی که قیمت به سقف یا کف جدیدی می‌رسد اما Stochastic این حرکت را تأیید نمی‌کند، واگرایی معمولی ایجاد می‌گردد. این اندیکاتور همچنین در شناسایی واگرایی‌های مخفی کاربرد دارد، زمانی که جهت حرکت قیمت با تغییرات در Stochastic در تضاد قرار گیرد و روند جاری ادامه یابد.

•    اندیکاتور Divergence Indicator

Divergence Indicator یک ابزار تخصصی می‌باشد که به‌طور خاص برای شناسایی واگرایی طراحی شده است. این اندیکاتور به‌صورت گرافیکی تفاوت‌ها بین قیمت و اندیکاتورهای دیگر را به نمایش می‌گذارد و کمک می‌کند تا واگرایی‌ها به‌راحتی شناسایی شوند. استفاده از این اندیکاتور به‌ویژه برای معامله‌گران مبتدی مفید است زیرا سیگنال‌های واگرایی را به‌طور دقیق‌تری نمایش می‌دهد.

•    اندیکاتور Commodity Channel Index (CCI)

CCI یکی از اندیکاتورهای مهم در شناسایی واگرایی است که نوسانات قیمت را اندازه‌گیری می‌کند. این اندیکاتور می‌تواند به‌طور مؤثر واگرایی‌های معمولی را شناسایی نماید، زمانی که قیمت به سقف یا کف جدیدی می‌رسد اما CCI این حرکت را تأیید نمی‌کند. همچنین، در صورت تأیید روند توسط CCI، واگرایی مخفی شکل می‌گیرد که می‌تواند نشان‌دهنده ادامه روند باشد.

•    اندیکاتور Moving Average (MA)

میانگین متحرک یکی از ساده‌ترین و پرکاربردترین اندیکاتورها برای شناسایی واگرایی است. هنگامی که قیمت سقف یا کف جدیدی به وجود می‌آورد اما میانگین متحرک این تغییرات را تأیید نمی‌کند، واگرایی معمولی ایجاد می‌شود. در صورت تأیید روند توسط میانگین متحرک، واگرایی مخفی به‌وجود می‌آید که نشان‌دهنده ادامه روند موجود است.

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم، به سوال واگرایی چیست؟ پاسخ دهیم و به بررسی کامل آن بپردازیم. واگرایی به‌عنوان یک ابزار قدرتمند در تحلیل تکنیکال می‌تواند کمک شایانی به معامله‌گران کند تا روندهای بازار را با دقت بیشتری شناسایی و پیش‌بینی کنند؛ اما همان‌طور که هر ابزار تحلیلی ممکن است محدودیت‌هایی داشته باشد، استفاده از واگرایی نیز بدون چالش نیست. 
درک صحیح از تفاوت‌های واگرایی معمولی و مخفی، و شناسایی صحیح آن‌ها در نمودارها می‌تواند به شما در اتخاذ تصمیمات معاملاتی هوشمندانه‌تر کمک کند. موفقیت در استفاده از واگرایی بستگی به ترکیب آن با سایر ابزارهای تحلیلی و تجربه فردی دارد. 
پس به‌خاطر داشته باشید که هیچ ابزاری به‌تنهایی نمی‌تواند تمام جوانب بازار را در اختیار شما قرار دهد، بلکه ترکیب چندین روش تحلیلی  کلید موفقیت شما خواهد بود. در پایان، شما را دعوت می‌کنیم تا نظرات خود را درباره‌ی سه گام برای معامله الگو های قیمتی هارمونیک، با ما به اشتراک بگذارید تا با تبادل تجربیات، در نهایت همگی بتوانیم معاملات بهینه‌تری را در بازار تجربه کنیم.
 

👈 اکسپرت برای متاتریدر را در اینجا دانلود کنید