فورک چیست؟ تفاوت هارد فورک و سافت فورک به زبان ساده

می‌دانید چه اتفاقی باعث شد تا به یکباره از دل بیت‌ کوین، ارزهای جدیدی مثل بیت‌ کوین کش یا بیت‌ کوین SV متولد شوند؟ پاسخ، یک کلمه ۴ حرفی است: فورک (Fork). فورک‌ها یا همان انشعاب‌های ناگهانی در شبکه بلاکچین، در واقع، نقاط عطفی هستند که گاهی به انقلاب در دنیای ارزهای دیجیتال منجر می‌شوند. اگر می‌خواهید بیش‌تر راجع به اینکه فورک چیست و چرا شبکه‌هایی مانند بیت‌ کوین کش یا اتریوم کلاسیک به طور ناگهانی مسیر خود را از بلاک چین اصلی جدا میکنند تا به ارزهای مستقل تبدیل شوند، این مطلب برای شماست.

در این مقاله از آموزش کریپتو چراغ، همچنین به‌طور جامع به بررسی انواع فورک در بلاک چین، از جمله هارد فورک و سافت فورک می‌پردازیم و تفاوت‌های اساسی میان آن‌ها را به‌روشنی توضیح خواهیم داد. همچنین بررسی خواهیم کرد که این انشعاب‌ها چگونه می‌توانند بر قیمت ارزهای دیجیتال تأثیر بگذارند. با ما تا انتها، همراه باشید.

فورک چیست؟

فورک (Fork) در بلاکچین به معنی انشعاب یا دوشاخه شدن زنجیره اصلی است؛ یعنی زمانی که مسیر یک شبکه بلاکچین (مثل بیت‌کوین یا اتریوم) به دلایل مختلفی مثل:

• اختلاف نظر بین توسعه‌دهندگان یا ماینرها درباره قوانین شبکه
• نیاز به اضافه‌کردن قابلیت‌های جدید یا بهبود عملکرد
• رفع مشکلات امنیتی یا نقص‌های فنی
• بازگرداندن دارایی‌ها یا اصلاح رویدادهای خاص (مثل هک DAO در اتریوم)
• ارتقای مقیاس‌پذیری، سرعت و کارایی بلاکچین

از حالت اولیه خود جدا و وارد مسیر جدیدی می‌شود. این انشعاب می‌تواند باعث ایجاد یک نسخه جدید از بلاکچین (تولد یک ارز دیجیتال جدید مثل بیت کوین کش یا اتریوم کلاسیک) شود یا صرفاً تغییری سازگار با نسخه قبلی ایجاد کند که به حفظ یکپارچگی شبکه کمک می‌کند.

انواع فورک چیست؟

فورکها معمولاً به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

• سافت فورک (Soft Fork)
• هارد فورک (Hard Fork)

این دسته‌بندی براساس میزان تغییراتی است که در شبکه ایجاد می‌کنند و اینکه آیا با نسخه قبلی بلاکچین سازگار هستند یا خیر. در ادامه، هر یک از این فورک‌ها را به‌صورت دقیق‌تر معرفی و تفاوت‌های کلیدی آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.

۱. سافت فورک چیست؟

سافت فورک (Soft Fork) نوعی به‌روزرسانی در بلاکچین است که قوانین جدیدی را به شبکه اضافه می‌کند، اما همچنان با نسخه قبلی سازگار باقی می‌ماند. یعنی نودهایی (کامپیوترهایی که به شبکه متصل هستند) که این آپدیت را انجام نداده‌اند، هنوز می‌توانند تراکنش‌ها را بخوانند و بررسی کنند، ولی دیگر نمی‌توانند بلاک جدید به شبکه اضافه کنند، چون شبکه فقط بلاک‌هایی را می‌پذیرد که طبق قوانین جدید ساخته شده باشند.

بعد از سافت فورک، نودهای آپ‌گرید شده (یعنی نودی که نرم‌افزارش را به نسخه جدیدی که دارای تغییرات یا قوانین جدید است، به‌روزرسانی کرده است. این نودها قادر هستند قوانین جدید را بشناسند و اجرا کنند.) و آپ‌گرید نشده (یعنی نودی که هنوز با همان نرم‌افزار و قوانین قبلی (قدیمی‌تر) کار می‌کند و به آخرین نسخه آپدیت نشده است.)، همچنان می‌توانند با هم کار کنند.

برای درک بهتر، تصور کنید یک باشگاه ورزشی قوانین جدیدی تصویب کرده؛ مثلاً فقط کسانی که لباس ورزشی رسمی دارند می‌توانند در زمین اصلی بازی کنند. اعضای قدیمی که لباس معمولی دارند هنوز می‌توانند وارد باشگاه شوند، بازی دیگران را تماشا کنند یا در بخش‌های دیگر فعالیت کنند، اما اجازه بازی در زمین اصلی را ندارند.

در بلاکچین هم، نودهای قدیمی می‌توانند همچنان حضور داشته باشند، اما برخی وظایف مهم مثل ایجاد بلاک‌های جدید فقط به نودهایی داده می‌شود که با قوانین جدید هماهنگ شده‌اند.

مثال‌هایی از سافت فورک در بلاکچین

سافت فورک‌ها معمولاً برای به‌روزرسانی‌های جزئی و ارتقاءهای فنی استفاده می‌شوند؛ بدون اینکه شبکه را به دو شاخه مجزا تقسیم کنند. در اینجا به چند نمونه معروف از سافت فورک در بلاکچین‌های مختلف اشاره می‌کنیم:

۱. سافت فورک SH2P در بیت‌کوین: برای اضافه‌کردن قابلیت «آدرس‌های چند امضایی» (multi-signature addresses) به شبکه بیت‌کوین، از یک سافت فورک به نام SH2P استفاده شد. این ویژگی امنیت بیشتری به تراکنش‌ها می‌بخشید و امکان اجرای تراکنش‌ها با چند کلید خصوصی را فراهم کرد؛ بدون اینکه سازگاری با نسخه‌های قبلی از بین برود.

۲. سافت فورک SegWit در بیت‌کوین: یکی از مهم‌ترین سافت فورک‌های بیت‌کوین، ارتقاء SegWit (Segregated Witness) بود. این بروزرسانی در سال ۲۰۱۷ اجرا شد تا ظرفیت بلاک‌ها افزایش یابد، کارمزد تراکنش‌ها کاهش پیدا کند و مشکل «انعطاف‌پذیری تراکنش‌ها» (transaction malleability) برطرف شود. SegWit همچنان با نسخه‌های قبلی سازگار بود و شبکه دچار انشعاب دائمی نشد.

۳. سافت فورک در اتریوم: در شبکۀ اتریوم نیز برخی از بروزرسانی‌های فنی و محدود—مثل بهینه‌سازی عملکرد یا اصلاح باگ‌های جزئی—از طریق سافت فورک انجام شده‌اند. این به‌روزرسانی‌ها بدون اختلال در عملکرد کلی شبکه و بدون ایجاد زنجیرۀ جدید، به اجرا درآمدند.

انواع سافت فورک: MASF و UASF

سافت فورک‌ها بسته به اینکه چه کسی اجرای آن‌ها را آغاز می‌کند و چگونه در شبکه اعمال می‌شوند، به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

۱. سافت فورک فعال‌شده توسط ماینرها (MASF - Miner Activated Soft Fork):

در این نوع سافت فورک، آغاز به‌روزرسانی به تصمیم ماینرها وابسته است. اگر درصد مشخصی از ماینرها از قوانین جدید پشتیبانی کنند، تغییرات اعمال می‌شود. در عین حال، آن دسته از ماینرها یا کاربران که مایل به پذیرش این تغییرات نیستند، می‌توانند به فعالیت خود با نسخه قبلی شبکه ادامه دهند.

۲. سافت فورک فعال‌شده توسط کاربران (UASF - User Activated Soft Fork):

در این نوع، ابتکار عمل به دست کاربران (نودها یا اپراتورهای شبکه) است. تغییرات از قبل برای یک زمان مشخص برنامه‌ریزی می‌شوند، و از آن زمان به بعد، فقط بلاک‌هایی معتبر شناخته می‌شوند که با قوانین جدید هماهنگ باشند. کاربران شبکه موظف‌اند بلاک‌هایی را که این قوانین را رعایت نمی‌کنند، نپذیرند؛ حتی اگر توسط اکثریت ماینرها تولید شده باشند.

۲. هارد فورک چیست؟

هارد فورک (Hard Fork) نوعی تغییر اساسی در شبکه بلاکچین است که دیگر با نسخه‌های قبلی سازگار نیست. یعنی اگر اگر کاربر یا ماینری نرم‌افزار خود را به‌روزرسانی نکند، دیگر نمی‌تواند با شبکه جدید کار کند. این تغییرات آن‌قدر بنیادین‌اند که باعث می‌شوند شبکه به دو شاخه کاملاً جدا تقسیم شود؛ هر شاخه هم مسیر خودش را می‌رود و قوانین خاص خودش را دارد؛ یک مسیر که با قوانین جدید ادامه پیدا می‌کند، و مسیر دیگر که همچنان بر اساس قوانین قبلی فعالیت دارد. این دو زنجیره، مستقل از یکدیگر عمل می‌کنند و هیچ‌گونه سازگاری یا ارتباطی بین آن‌ها وجود ندارد.

بدیهی است که بعد از هارد فورک، نودهای آپ‌گرید شده و آپ‌گرید نشده دیگر نمی‌توانند با هم کار کنند و شبکه به دو شاخه جدا تقسیم می‌شود.

برای درک بهتر، فرض کنید یک باشگاه تصمیم می‌گیرد از این به بعد فقط اعضایی را بپذیرد که کارت عضویت جدید داشته باشند. اعضایی که کارت قدیمی دارند، دیگر نمی‌توانند وارد باشگاه شوند. در نتیجه، برخی از اعضای قدیمی تصمیم می‌گیرند یک باشگاه جدید تأسیس کنند که با همان قوانین و کارت‌های قبلی کار کند. حالا دو باشگاه داریم که از یک نقطه شروع شده‌اند، اما راهشان از هم جدا شده است.

در دنیای بلاکچین هم همین اتفاق می‌افتد؛ مثلاً در سال ۲۰۱۷، بخشی از جامعه بیت‌کوین تصمیم گرفت قوانین شبکه را تغییر دهد تا سرعت و هزینه تراکنش‌ها را بهبود ببخشد. این تغییر منجر به ایجاد بیت‌کوین کش (Bitcoin Cash) شد که یک هارد فورک از بیت‌کوین اصلی است.

تاثیرات مثبت و منفی هارد فورک

هارد فورک مثل یک تیغ دو لبه است؛ از یک‌سو می‌تواند تحولی مثبت برای بلاکچین باشد، و از سوی دیگر، چالش‌هایی را به‌دنبال داشته باشد. در ادامه، مهم‌ترین تأثیرات مثبت و منفی آن را بررسی می‌کنیم:

✅ تاثیرات مثبت:

• افزودن امکانات جدید: با اجرای هارد فورک، توسعه‌دهندگان می‌توانند ویژگی‌های تازه‌ای به شبکه اضافه کنند یا محدودیت‌های فنی نسخه‌های قبلی را برطرف کنند.
• افزایش امنیت شبکه: در بسیاری از موارد، هارد فورک برای اصلاح باگ‌ها یا رفع حفره‌های امنیتی حیاتی انجام می‌شود.
• ایجاد یک ارز دیجیتال جدید: یکی از جذاب‌ترین پیامدهای هارد فورک، تولد یک کوین یا توکن جدید است. این اتفاق می‌تواند کاربران را به مشارکت بیشتر در شبکه ترغیب کند، چون معمولاً به دارندگان کوین قدیمی، معادل آن در شبکه جدید نیز تعلق می‌گیرد.

❌ تاثیرات منفی:

• دوقطبی شدن جامعه کاربران: هارد فورک ممکن است باعث اختلاف نظر بین کاربران، ماینرها یا توسعه‌دهندگان شود. برخی طرفدار نسخه جدید می‌شوند و برخی دیگر به نسخه قبلی وفادار می‌مانند.
• کاهش اعتماد به شبکه: فورک‌های پی‌درپی یا ناگهانی می‌توانند اعتماد سرمایه‌گذاران و کاربران را نسبت به ثبات و آینده‌ی آن ارز دیجیتال کاهش دهند.
• ریسک‌های فنی و امنیتی: تغییرات بنیادین در کد ممکن است باگ‌های جدید ایجاد کند یا آسیب‌پذیری‌هایی را ناخواسته وارد سیستم کند.

انواع هارد فورک

هارد فورک‌ها، بسته به شرایط و هدف از اجرا، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. درک درست این دسته‌بندی به ما کمک می‌کند بفهمیم ایجاد یک فورک صرفاً به معنای اختلاف نیست، بلکه می‌تواند ابزاری برای بهبود یا حتی نجات شبکه باشد. در ادامه، مهم‌ترین انواع هارد فورک را به ترتیب اهمیت و کاربرد بررسی می‌کنیم، همراه با مثال‌های واقعی از دنیای بلاکچین.

۱. هارد فورک اضطراری (Emergency Hard Fork)

این نوع فورک در شرایط بحرانی اجرا می‌شود؛ زمانی که امنیت شبکه در معرض خطر فوری است و نیاز به اقدام سریع وجود دارد. هارد فورک اضطراری معمولاً بدون هماهنگی‌های طولانی‌مدت و در واکنش به حملات، باگ‌های حیاتی یا نقض گسترده امنیت انجام می‌شود. اجماع سریع جامعه در این شرایط، اهمیت حیاتی دارد.

📌 مثال: پس از هک معروف DAO در سال ۲۰۱۶، شبکه اتریوم با هارد فورکی اضطراری، وجوه به سرقت‌رفته را به کاربران بازگرداند. این اقدام منجر به جدایی شبکه و شکل‌گیری اتریوم کلاسیک شد.

۲. هارد فورک بحث ‌برانگیز (Contentious Hard Fork)

در مواقعی که جامعه توسعه‌دهندگان یا کاربران بر سر مسیر آینده پروژه به اختلاف جدی می‌رسند، هارد فورک بحث‌برانگیز رخ می‌دهد. این نوع فورک‌ها اغلب باعث تقسیم زنجیره به دو مسیر مجزا و شکل‌گیری دو ارز مستقل می‌شوند. عامل اصلی، تفاوت دیدگاه درباره ویژگی‌ها یا سیاست‌های فنی پروژه است.

📌 مثال: در سال ۲۰۱۷، اختلاف درباره اندازه بلاک در بیت‌کوین منجر به جدایی گروهی از توسعه‌دهندگان و ایجاد شبکه جدیدی با نام بیت‌کوین کش (Bitcoin Cash) شد.

۳. هارد فورک ایجاد کوین جدید (Coin-Splitting Hard Fork)

گاهی هارد فورک‌ها با هدف تولید یک ارز دیجیتال جدید انجام می‌شوند، معمولاً برای آزمایش ویژگی‌های خاص یا جذب کاربران با انگیزه اقتصادی. در این موارد، دارندگان ارز اصلی می‌توانند نسخه‌ای از کوین جدید نیز دریافت کنند.

📌 مثال: پروژه بیت‌کوین گلد (Bitcoin Gold) با هدف تغییر الگوریتم استخراج بیت‌کوین به Equihash و تمرکززدایی بیشتر در فرایند ماینینگ ایجاد شد.

۴. هارد فورک برنامه ‌ریزی ‌شده (Planned Hard Fork)

این نوع فورک‌ها کاملاً از پیش برنامه‌ریزی شده‌اند و با اجماع گسترده بین توسعه‌دهندگان و جامعه صورت می‌گیرند. هدف از این نوع فورک، ارتقا، بهینه‌سازی یا تغییر پروتکل برای بهبود عملکرد شبکه است. این موارد معمولاً با کمترین تنش و بیشترین هماهنگی انجام می‌شوند.

📌 مثال: ارتقای بزرگ اتریوم ۲.۰ که تغییر مکانیزم اجماع از اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) را هدف قرار داد، نمونه‌ای از یک هارد فورک برنامه‌ریزی‌شده بود.

 تفاوت هارد فورک و سافت فورک چیست؟

هارد فورک و سافت فورک هر دو نوعی به‌روزرسانی یا تغییر در قوانین شبکه بلاکچین هستند، اما تفاوت‌هایی اساسی دارند که آن‌ها را از نظر عملکرد، سازگاری و پیامدها از هم متمایز می‌کند. در ادامه به زبان ساده این تفاوت‌ها را بررسی می‌کنیم.

۱. سازگاری با نسخه‌های قبلی

• در سافت فورک، قوانین جدید با نسخه‌های قبلی شبکه سازگار هستند. یعنی حتی اگر برخی نودها نرم‌افزار خود را به‌روزرسانی نکنند، همچنان می‌توانند با شبکه ارتباط داشته باشند.
• اما در هارد فورک، قوانین جدید به‌طور کامل با نسخه‌های قبلی ناسازگارند. اگر نودی آپدیت نشود، دیگر نمی‌تواند در شبکه جدید فعالیت کند.

۲. میزان اجماع لازم

• سافت فورک معمولاً به اجماع کامل نیاز ندارد و حتی اگر همه نودها آن را نپذیرند، شبکه یکپارچه باقی می‌ماند.
• در مقابل، هارد فورک معمولاً نیاز به اجماع کامل دارد. اگر اجماعی در کار نباشد، شبکه ممکن است به دو بخش مستقل تقسیم شود.

۳. تقسیم شبکه

• سافت فورک فقط قوانین را محدودتر می‌کند و روی همان زنجیره اصلی ادامه می‌دهد.
• اما هارد فورک می‌تواند باعث شکاف کامل شود؛ در نتیجه، دو زنجیره کاملاً جدا شکل می‌گیرند که هرکدام مسیر خود را دنبال می‌کنند.

۴.  نوع تغییرات

• سافت فورک برای تغییرات کوچک و بهبودهای تدریجی مناسب است؛ مثل تغییر در ساختار تراکنش‌ها.
• هارد فورک معمولاً زمانی به کار می‌رود که نیاز به تغییرات بزرگ، اصلاحات امنیتی حیاتی یا حتی ایجاد ارز دیجیتال جدید باشد.

۵. تأثیر بر کاربران

• در سافت فورک، تأثیر بر کاربران حداقلی است و آن‌ها اغلب نیاز به انجام کاری ندارند.
• اما در هارد فورک، کاربران باید نرم‌افزار خود را به‌روزرسانی کنند؛ در غیر این‌صورت نمی‌توانند در زنجیره جدید باقی بمانند.

در جدول زیر تفاوت های هارد فورک و سافت فورک را به طور خلاصه، مشاهده میکنید:

اثرات ایجاد فورک در شبکه‌های بلاکچین

فورکها، به‌ویژه هارد فورک‌ها، تنها تغییرات فنی در کد نیستند؛ بلکه می‌توانند نقطه عطفی در مسیر یک پروژه رمزارزی باشند و اثرات مهمی بر آینده آن بگذارند. در ادامه، به مهم‌ترین تأثیرات ایجاد فورک‌ها در دنیای رمزارزها اشاره می‌کنیم:

۱.  بازگرداندن اعتماد و سرمایه ازدست‌رفته

یکی از کاربردهای مهم هارد فورک، بازسازی اعتماد کاربران پس از بحران‌ها و حملات سایبری است. نمونه مشهور آن، هک تاریخی اتریوم در سال ۲۰۱۶ است. در این حمله، میلیون‌ها دلار سرمایه کاربران به سرقت رفت و اعتماد به این شبکه به‌شدت آسیب دید.

در پاسخ، توسعه‌دهندگان تصمیم گرفتند یک هارد فورک اجرا کنند که منجر به ایجاد زنجیره‌ای جدید به نام اتریوم (ETH) شد و زنجیره‌ی قدیمی با نام اتریوم کلاسیک (ETC) ادامه پیدا کرد. این اقدام جسورانه، بخش زیادی از سرمایه‌ها را بازیابی کرد و اعتماد از دست‌رفته را به اتریوم بازگرداند.

۲. به‌روزرسانی شبکه و رفع محدودیت‌ها

همان‌طور که نرم‌افزارها به مرور زمان به‌روزرسانی می‌شوند، شبکه‌های بلاکچینی نیز نیازمند اصلاح و توسعه هستند. از طریق فورک، توسعه‌دهندگان می‌توانند:

• باگ‌ها و مشکلات امنیتی را رفع کنند.
• کارایی شبکه را بهبود دهند.
• ویژگی‌های جدید و کاربردی را اضافه کنند.

این به‌روزرسانی‌ها باعث افزایش پایداری، مقیاس‌پذیری و امنیت شبکه می‌شوند و تجربه کاربری بهتری را برای تریدرها و توسعه‌دهندگان فراهم می‌کنند.

۳. افزایش امنیت

امنیت همیشه یکی از دغدغه‌های اصلی کاربران و سرمایه‌گذاران رمزارز است. فورک‌ها به تیم توسعه‌دهنده این فرصت را می‌دهند تا آسیب‌پذیری‌های شناسایی‌شده در شبکه را برطرف کنند و ساختار ایمن‌تری برای بلاکچین طراحی نمایند. این موضوع به‌ویژه برای رمزارزهای مطرح و پرکاربرد، اهمیت دوچندانی دارد.

تأثیر فورک بر قیمت ارزهای دیجیتال

فورک‌ها می‌توانند نوسانات شدیدی در بازار ارزهای دیجیتال ایجاد کنند. اینکه قیمت یک رمزارز پس از فورک افزایش می‌یابد یا کاهش، به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله نوع Fork، هدف آن، زمان‌بندی اجرا، و البته واکنش جامعه. در این بخش بررسی می‌کنیم که فورکها چگونه بر قیمت دارایی‌های دیجیتال اثر می‌گذارند.

🎁 ۱. دریافت رایگان کوین‌های جدید (Airdrop ناشی از فورک)

یکی از دلایلی که باعث رشد قیمت یک ارز پیش از فورک می‌شود، توزیع رایگان ارز جدید است. در بسیاری از هارد فورک‌ها، دارایی کاربران پیش از انشعاب، روی زنجیره جدید نیز کپی می‌شود.

یعنی اگر شما پیش از فورک، ۱ بیت‌کوین در کیف پول خود داشته باشید، پس از فورک، علاوه بر آن، ۱ واحد از ارز جدید (مثلاً بیت‌کوین کش) هم دریافت می‌کنید.

این موضوع معمولاً باعث می‌شود تقاضا برای خرید ارز اصلی در روزهای منتهی به فورک افزایش پیدا کند. سرمایه‌گذاران تلاش می‌کنند قبل از تاریخ انشعاب، رمزارز بیشتری خریداری کنند تا از این "هدیه رایگان" بهره‌مند شوند. این افزایش تقاضا، به‌طور طبیعی، قیمت ارز را نیز بالا می‌برد.

📌 نمونه واقعی: نمودار قیمت بیت‌کوین پیش از فورک معروف «Bitcoin Cash» شیب صعودی داشت. پس از فورک، کاربران به‌ازای هر BTC، معادل آن بیت‌کوین کش دریافت کردند.

😃😟 ۲. ایجاد حس مثبت یا منفی در جامعه

رفتار کاربران و احساساتی که نسبت به آینده یک پروژه دارند، نقش مهمی در قیمت رمزارزها دارد. زمانی که فورکی به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده و با هدف ارتقا یا افزودن امکانات جدید (مثل مقیاس‌پذیری یا قرارداد هوشمند) انجام می‌شود، معمولاً استقبال مثبتی از آن صورت می‌گیرد و قیمت ارز افزایش می‌یابد. از طرفی، اگر فورک نتیجه اختلاف شدید بین توسعه‌دهندگان یا اجرای یک تغییر پرریسک باشد، ممکن است باعث تردید، دودلی و فروش دارایی شود؛ به‌ویژه اگر جامعه به نتیجه‌ی فورک اعتماد نداشته باشد.

📌 نمونه مثبت: هارد فورک «Alonzo» در شبکه کاردانو قابلیت قراردادهای هوشمند را به این شبکه اضافه کرد. انتشار خبر این فورک، باعث رشد تدریجی قیمت ADA شد.

📌 نمونه منفی: اگر پس از اجرای فورک مشخص شود که ارتقا ناموفق بوده یا آسیب‌پذیری‌هایی ایجاد کرده، ممکن است قیمت رمزارز به‌سرعت سقوط کند.

⛏️ ۳. تغییر در نرخ عرضه یا الگوریتم استخراج

برخی از فورک‌ها مستقیماً بر ساختار اقتصادی شبکه تأثیر می‌گذارند؛ مثلاً با تغییر در الگوریتم استخراج یا کاهش پاداش بلاک. چنین تغییراتی نرخ عرضه کوین‌ها را محدودتر می‌کند و این محدودیت، در شرایط تقاضای بالا، می‌تواند به افزایش قیمت منجر شود.

📌 مثال: فرض کنید قرار است پاداش استخراج یک کوین از ۱۰ واحد به ۵ واحد کاهش یابد. در این صورت، احتمالاً سرمایه‌گذاران قبل از اجرای فورک، شروع به انباشت دارایی می‌کنند تا از شرایط فعلی بیشترین بهره را ببرند. همین افزایش تقاضا، قیمت را بالا می‌برد. در مقابل، اگر فورک منجر به افزایش نرخ عرضه شود (مثلاً با حذف سقف تعداد کوین‌ها)، احتمال کاهش ارزش دارایی وجود دارد؛ زیرا عرضه بیش‌ازحد می‌تواند باعث افت قیمت شود.

چگونه از فورکهای جدید با خبر شویم؟

برای تشخیص این‌که یک فورک در راه است، باید چند منبع معتبر و نشانه مهم را زیر نظر داشته باشید. این‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا پیش از وقوع فورک، خود را آماده کنید:

۱. اعلامیه‌های رسمی تیم توسعه

وب‌سایت رسمی پروژه و شبکه‌های اجتماعی آن (مثل توییتر، مدیوم یا Discord رسمی) معمولاً اولین مکان‌هایی هستند که اخبار فورک در آن منتشر می‌شود. اگر فورک رسمی و از سوی توسعه‌دهندگان پشتیبانی شود، اطلاعیه‌هایی درباره‌ی هدف، زمان‌بندی و تأثیر آن منتشر می‌شود.

۲. فعالیت در مخزن GitHub پروژه

برای پروژه‌های متن‌باز، گیت‌هاب (GitHub) منبع اصلی بررسی تغییرات فنی است. اگر فورکی در راه باشد، معمولاً در بخش Pull Request یا Branch جدیدی با نام مربوط به فورک (مانند "hardfork-update" یا "network-upgrade") ایجاد می‌شود. مشارکت فعال توسعه‌دهندگان در این بخش، نشان‌دهنده‌ی مراحل فنی آماده‌سازی فورک است.

۳. سیگنال‌دهی ماینرها

در برخی شبکه‌ها مانند بیت‌کوین، ماینرها با تعیین بیت خاصی در نسخه بلاک (Version Bits)، آمادگی خود را برای پذیرش ارتقاء اعلام می‌کنند. این سیگنال‌دهی بیشتر برای سافت فورک‌ها کاربرد دارد. پروژه‌هایی مثل Taproot و SegWit از همین روش بهره بردند.

۴. بحث‌های فشرده در انجمن‌های تخصصی

فروم‌هایی مانند BitcoinTalk، Reddit/r/cryptocurrency و کانال‌های Discord یا Telegram رسمی پروژه‌ها، محل گفت‌وگوهای فنی و اجتماعی در مورد فورک‌های احتمالی هستند. بررسی لحن کاربران، دغدغه‌ها و تحلیل‌ها در این انجمن‌ها می‌تواند سرنخ‌های مهمی به شما بدهد.

۵. رفتار غیرعادی بازار

تغییر در حجم معاملات، افزایش فعالیت در کیف پول‌ها یا انتقال گسترده دارایی‌ها به صرافی‌ها و کیف پول‌های شخصی، می‌تواند از علائم احتمالی آمادگی کاربران برای فورک یا ایردراپ پس از آن باشد. این موضوع گاهی با تحلیل داده‌های زنجیره‌ای (on-chain data) در پلتفرم‌هایی مانند Santiment یا Glassnode قابل مشاهده است.

سخن پایانی

با درک دقیق مفهوم فورک در بلاکچین و تفاوت میان هارد فورک و سافت فورک، سرمایه‌گذاران و تریدرها می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌تری در مواجهه با انشعابات شبکه اتخاذ کنند. چه در پی فرصت‌های ناشی از ایردراپ باشید و چه نگران ناپایداری‌های موقتی، شناخت سازوکار فورک‌ها شما را یک گام جلوتر از بازار قرار می‌دهد. به‌ویژه در دنیای ارزهای دیجیتال که هر تغییر فنی می‌تواند به نوسان‌های شدید منجر شود، اطلاع به‌ موقع از فورک‌های پیش‌رو و درک تأثیر آن‌ها بر دارایی‌ها، بخشی جدایی‌ناپذیر از استراتژی معامله‌گری موفق است.

👈 با مقایسه صرافی های ارز دیجیتال، بهترین گزینه را برای ترید انتخاب کنید!