۲۱ روز پیش ۱۶۱ بازدید ۰ دیدگاه
بیت کوین به‌عنوان نخستین و پراستفاده‌ترین ارز دیجیتال جهان، همیشه یک انتخاب پیشتاز بوده است. اما چالش‌هایی مانند شلوغی شبکه، افزایش کارمزد و کندی در انجام تراکنش‌ها، باعث شده‌اند تا بسیاری از کاربران و سرمایه‌گذاران به دنبال راهکارهایی برای بهبود تجربه کار با این رمزارز محبوب باشند. اینجاست که شبکه لایتنینگ (Lightning Network) یا شبکه صاعقه به‌عنوان یک راهکار لایه دوم (Layer 2 Solution) وارد میدان می‌شود.
لایتنینگ، با استفاده از کانال‌های پرداخت خرد، امکان انجام تراکنش‌های فوری و تقریباً بدون کارمزد را فراهم می‌کند؛ بدون اینکه شبکه اصلی بیتکوین را تحت فشار قرار دهد. این فناوری نوآورانه، گامی مهم در مسیر مقیاس‌پذیری بلاکچین و تسهیل پرداخت‌های روزمره با ارز دیجیتال است. بسیاری از کاربران، چه معامله‌گران حرفه‌ای و چه سرمایه‌گذاران خرد، امروز به دنبال استفاده از این راه‌حل کارآمد هستند تا تجربه‌ای روان، ارزان و سریع از تراکنش‌های بیت‌کوینی داشته باشند.
همین ویژگی‌های منحصربه‌فرد، شبکه لایتنینگ بیت کوین (Bitcoin Lightning Network) را به یکی از داغ‌ترین موضوعات دنیای رمزارزها تبدیل کرده است. از این رو، در این مقاله از آموزش ارز دیجیتال چراغ، تصمیم گرفتیم تا این فناوری تحول‌آفرین را زیر ذره‌بین ببریم؛ از نحوه عملکرد تا مزایا، کاربردها و شیوه استفاده از آن با کیف پول مناسب. از شما دعوت می‌کنیم تا پایان این راهنما، همراه ما باشید تا از این پس بتوانید تراکنش‌های سریع، کم‌هزینه و بهینه در بستر بیتکوین را تجربه کنید.
شبکه لایتنینگ بیت کوین، یک راهکار نوآورانه لایه دوم (Layer 2 Solution) است که برای حل مشکل مقیاس‌پذیری و بهینه‌سازی تراکنش‌ها در شبکه بیتکوین طراحی شده است. این فناوری روی بلاکچین اصلی بیتکوین ساخته می‌شود و امکان انجام تراکنش‌های سریع‌تر، ارزان‌تر و بدون ازدحام شبکه را برای کاربران فراهم می‌کند.
در شبکه لایتنینگ، کاربران می‌توانند با ایجاد کانال‌های پرداخت دوطرفه، مجموعه‌ای از تراکنش‌های خرد (Microtransactions) را خارج از زنجیره اصلی انجام دهند. به بیانی ساده‌تر، معاملات به جای ثبت شدن یکی‌یکی روی بلاکچین، ابتدا تنها بین طرفین در یک کانال خصوصی ثبت می‌شود و فقط نتیجه نهایی، پس از بسته شدن کانال، روی شبکه اصلی بیتکوین درج خواهد شد. این روش باعث کاهش چشمگیر کارمزدها، افزایش سرعت انجام تراکنش‌ها و کاهش فشار بر شبکه اصلی می‌شود.
هدف اصلی Lightning Network استفاده از زیرساخت کانال‌های پرداخت است تا پرداخت‌های لحظه‌ای، کم‌هزینه و مقیاس‌پذیر با بیتکوین امکان‌پذیر شود. از همین رو، انتقال بیتکوین در مقیاس بسیار بالا و بدون تأخیر زمانی یا هزینه سنگین برای کاربر، حتی در معاملات روزمره و حجم‌های کم، به‌سادگی انجام‌پذیر خواهد بود. این شبکه عملاً بیتکوین را به یک سیستم پرداخت کاربردی و آینده‌دار تبدیل می‌کند.
در ابتدا، شبکه لایتنینگ با هدف حل مشکل مقیاس‌پذیری و افزایش سرعت تراکنش‌ها برای بیت کوین توسعه داده شد. اما این فناوری فقط منحصر به بیت کوین نیست. لایت کوین (Litecoin) هم به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال، این قابلیت را به شبکه خود اضافه کرده است.
بنابراین، در حال حاضر بیت کوین و لایت کوین هر دو از شبکه لایتنینگ برای انجام تراکنش‌های سریع، کم‌هزینه و مقیاس‌پذیر استفاده می‌کنند. این موضوع باعث شده کاربران این ارزها بتوانند پرداخت‌های خرد را با کارمزد بسیار کم و در کسری از ثانیه انجام دهند.
در آینده، امکان دارد ارزهای دیجیتال بیشتری هم از این فناوری در زیرساخت خود بهره ببرند، اما در حال حاضر بیت کوین و لایت کوین اصلی‌ترین شبکه‌های فعال بر بستر لایتنینگ هستند.
‼توجه: در این مقاله، تمرکز ما روی توضیح و آموزش شبکه لایتنینگ برای بیت کوین است و تمامی مراحل و نکات ارائه‌شده بر اساس کاربرد لایتنینگ در شبکه بیت کوین بیان شده است.
داستان پیدایش و تکامل شبکه لایتنینگ بیت کوین را می‌توان در چندین مرحله کلیدی خلاصه کرد:
همزمان با گسترش محبوبیت بیتکوین و افزایش حجم تراکنش‌ها، مشکلات جدی مقیاس‌پذیری و ازدحام شبکه، سرعت پایین و افزایش هزینه‌ها، توسعه‌دهندگان را به فکر چاره انداخت. در سال ۲۰۱۵، جوزف پون (Joseph Poon) و تادئوس درایجا (Thaddeus Dryja) طرح اولیه خود را برای یک راهکار لایه دوم با انتشار سپیدنامه‌ای با عنوان «شبکه لایتنینگ بیتکوین: پرداخت‌های فوری خارج از زنجیره مقیاس‌پذیر» ارائه دادند. این مقاله نقطه شروع رسمی تحقیق و توسعه روی لایتنینگ نتورک به شمار می‌رود.
در ژانویه ۲۰۱۶، مقاله رسمی شبکه لایتنینگ منتشر شد و برای اولین‌بار راه‌حلی کارآمد برای غلبه بر محدودیت‌های ذاتی بلاکچین بیتکوین معرفی گردید، راهکاری که بر اساس «کانال‌های پرداخت دوطرفه» عمل می‌کند و امکان انجام معاملات خرد، لحظه‌ای و با هزینه بسیار پایین‌تر را برای کاربران محقق می‌سازد. همین ایده، تحول بنیادینی را در زیرساخت‌های پرداخت مبتنی بر بلاکچین رقم زد.
با اجرای ابتکار Lightning Torch، شبکه لایتنینگ وارد مرحله جدیدی از شناخت و پذیرش عمومی شد. این چالش جهانی باعث شد افراد مشهور دنیای کریپتو و حتی فعالان فناوری مثل جک دورسی (مدیرعامل سابق توییتر)، چارلی لی (بنیان‌گذار لایت‌کوین)، و چانگ‌پنگ ژائو (مدیرعامل بایننس) نیز به این موج بپیوندند که بازتاب فراوانی در رسانه‌ها داشت و اعتبار شبکه لایتنینگ را در جامعه رمزارزها به شدت افزایش داد.
سال ۲۰۲۰ با همه‌گیری کووید-۱۹، اما با پیشرفت‌های محسوسی در تیم Lightning Labs همراه شد. قابلیت‌هایی همچون Keysend (ارسال پرداخت بدون نیاز به فاکتور) و Wumbo Channel (امکان کانال‌دهی با ظرفیت بالاتر) به شبکه افزوده شد و قدرت و مقیاس‌پذیری مشهود آن را به مرحله عملیاتی نزدیک‌تر کرد.
تا سال ۲۰۲۳، شبکه لایتنینگ بیتکوین به یک اکوسیستم بالغ و پویا در دنیای رمزارزها تبدیل شد. علاوه بر استفاده گسترده‌تر کاربران و کسب‌وکارها، شبکه اجتماعی غیرمتمرکز Nostr هم پشتیبانی بومی از Lightning Network را آغاز کرد تا نقش لایتنینگ در آینده پرداخت‌ها و پذیرش گسترده بیتکوین پررنگ‌تر شود.
بیت کوین با هدف تبدیل شدن به یک ارز دیجیتال جهانی و جایگزین سیستم‌های پرداخت سنتی، پا به عرصه گذاشت؛ اما از همان ابتدا با چالش جدی مقیاس‌پذیری روبه‌رو بود. ساختار مبتنی بر بلاکچین و مکانیزم اجماع غیرمتمرکز باعث شد ظرفیت شبکه به حدود ۷ تراکنش بر ثانیه محدود بماند، در حالی که شبکه‌هایی مانند ویزا و پی‌پال هزاران تراکنش را در یک ثانیه مدیریت می‌کنند. همین محدودیت، همراه با کارمزدهای بالا و زمان طولانی تایید (گاهی بیش از ۱۰ دقیقه)، عملاً استفاده از بیت کوین برای پرداخت‌های روزمره و تراکنش‌های خرد را ناممکن ساخته است. علاوه بر این، فرآیند استخراج و تایید تراکنش‌ها انرژی زیادی مصرف می‌کند و موجب نگرانی‌های زیست‌محیطی شده است. همچنین، کاربران برای انجام سریع‌تر تراکنش‌ها ناچار به پرداخت کارمزد بیشتر هستند و ضعف در اطمینان از انتقال بی‌عیب‌ونقص مبالغ به گیرنده نیز، کار را دشوارتر کرده است.
شبکه لایتنینگ بیت کوین دقیقاً برای رفع این موانع ایجاد شد؛ این راهکار لایه دوم با استفاده از کانال‌های پرداخت خصوصی، امکان انجام تراکنش‌های سریع، کم‌هزینه و ایمن را خارج از زنجیره اصلی بیت کوین فراهم می‌سازد. به کمک قرارداد هوشمند و کیف پول‌های چندامضایی، امنیت و اطمینان پرداخت تقویت می‌شود و تنها نتیجه نهایی تراکنش‌ها به بلاکچین ثبت می‌گردد. به این ترتیب، لایتنینگ نتورک چالش مقیاس‌پذیری را حل کرده و مسیر استفاده گسترده‌تر از بیت کوین در تعاملات روزمره را هموار می‌کند.
احتمالا این سوال برایتان پیش خواهد آمد که آیا شبکه بیت کوین و شبکه لایتنینگ یکی هستند؟ پاسخ، خیر است؛ این دو شبکه تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند. شامل:
برای درک عملکرد شبکه لایتنینگ بیت کوین تصور کنید دو نفر، مثلاً محمد و حسام، می‌خواهند معاملات مالی متعددی را به‌سرعت و با کارمزد بسیار پایین بین یکدیگر انجام دهند. آن‌ها به‌جای اینکه برای هر پرداخت، تراکنش جداگانه‌ای روی بلاکچین انجام دهند و متحمل هزینه و تأخیر شوند، یک کانال پرداخت لایتنینگ بین خودشان ایجاد می‌کنند.
در ابتدا، هر دو نفر مقداری بیت کوین (مثلاً جمعاً ۳ بیت کوین) را به یک کیف پول مشترک چند امضایی واریز می‌کنند؛ به این معنا که برداشت از این کیف پول فقط با موافقت هر دو نفر ممکن است. حالا محمد و حسام می‌توانند هر تعداد تراکنشی که لازم دارند، به‌صورت لحظه‌ای و بدون نیاز به ثبت روی زنجیره اصلی، با هم انجام دهند. هر معامله فقط موجودی داخلی کانال را به‌روزرسانی می‌کند و نیازی به تأیید ماینرها یا انتظار برای تأیید بلاکچین ندارد.
زمانی که دیگر نیازی به ادامه معاملات در کانال نیست، هر دو نفر کانال لایتنینگ را می‌بندند. در این لحظه، نتیجه نهایی تمام تراکنش‌ها (یعنی وضعیت نهایی مانده حساب هر نفر) به بلاکچین بیت کوین ارسال و ثبت می‌شود. به این ترتیب، شبکه لایتنینگ امکان انجام تعداد نامحدودی پرداخت فوری و کم‌هزینه را فراهم می‌کند، بدون اینکه بار اضافه‌ای به شبکه بیت کوین تحمیل شود. این نوآوری بستری ایده‌آل برای پرداخت‌های خرد، خرید روزمره و تعامل سریع کاربران بر روی شبکه بیتکوین را فراهم می‌کند.
اکوسیستم لایتنینگ طی این سال‌ها با رشد قابل‌توجهی همراه بوده و طیف متنوعی از ابزارها و محصولات نوآورانه را در اختیار کاربران و توسعه‌دهندگان قرار داده است. این قابلیت‌ها باعث شده‌اند استفاده از بیت کوین در پرداخت‌های سریع، مدیریت شبکه و خلق دارایی‌های جدید ساده‌تر و کارآمدتر شود. در زیر به مهمترین امکانات و سرویس‌های شبکه لایتنینگ اشاره خواهیم کرد:
۱. حلقه (Loop): ابزاری کاربردی که امکان انتقال بیت کوین از کانال لایتنینگ به آدرس‌های زنجیره‌ای و بالعکس را فراهم می‌کند. Loop به کاربران آزادی بیشتری در جابجایی دارایی بین شبکه لایتنینگ و بلاکچین اصلی بیت کوین می‌دهد.
۲. استخر (Pool): پلتفرمی جهت تامین و مدیریت نقدینگی لایتنینگ، که کاربران می‌توانند از طریق آن نیازهای نقدینگی خود را برآورده کرده و کانال‌های پرداخت کارآمدتر ایجاد کنند.
۳. تارو (Taro): پروتکلی پیشرفته برای خلق و انتقال دارایی‌های دیجیتال بر بستر بلاکچین بیت کوین، به‌ویژه در شبکه لایتنینگ. تارو این امکان را می‌دهد تا انواع دارایی‌ها مانند استیبل کوین‌ها و توکن‌ها روی لایتنینگ ایجاد و جابجا شوند.
۴. فارادی (Faraday): ابزار تحلیل داده و مدیریت هوشمند شبکه برای اپراتورهای گره لایتنینگ، که با ارائه گزارش‌ها و تحلیل‌های تخصصی به بهینه‌سازی کانال‌ها و مدیریت جریان وجوه کمک می‌کند.
مهمترین مزایای استفاده از شبکه‌های لایتنینگ برای بیت کوین، عبارتند از:
با انتقال بخش عمده‌ای از تراکنش‌ها به لایه دوم، لایتنینگ امکان انجام هزاران تراکنش در ثانیه را فراهم می‌کند، بدون آن‌که فشار مضاعفی به بلاکچین اصلی وارد شود.
پرداخت‌ها در شبکه لایتنینگ بیت کوین تقریباً به صورت لحظه‌ای و در کسری از ثانیه انجام می‌شود؛ کافی است تراکنش فقط بین کاربران کانال برقرار باشد تا فرایند پرداخت مانند تبادل داده در اینترنت انجام شود.
با انجام معاملات خارج از زنجیره اصلی، هزینه کارمزد هر تراکنش به شکل محسوسی کاهش یافته و پرداخت‌های خُرد یا MicroPayment با صرفه اقتصادی همراه است.
شبکه لایتنینگ حتی تراکنش‌هایی با مقادیر بسیار کم (تا یک ساتوشی یا حتی کمتر) را ممکن می‌کند که پیش از این در بیت کوین عملی نبود.
اکثر تراکنش‌های انجام‌شده در کانال‌های لایتنینگ روی بلاکچین عمومی ثبت نمی‌شوند و تنها مانده حساب نهایی پس از بستن کانال وارد زنجیره می‌شود، که امنیت و حریم خصوصی را تقویت می‌کند.
پرداخت‌ها کاملاً مستقیم و بی‌واسطه بین دو کاربر اتفاق می‌افتد و هیچ نهاد متمرکزی دخل و تصرفی بر دارایی یا اطلاعات طرفین ندارد.
با کاهش تعداد تراکنش‌هایی که باید توسط ماینرها در هر بلاک تأیید شوند، مصرف انرژی شبکه کاهش می‌یابد و این ویژگی به بهبود تصویر زیست‌محیطی بیت کوین کمک می‌کند.
تا زمانی که دو یا چند طرف به همکاری ادامه دهند، کانال‌های لایتنینگ می‌توانند برای مدت نامحدود فعال بمانند و هر زمان لازم باشد، بسته شوند.
در صورت پشتیبانی بلاکچین‌های دیگر از تکنولوژی‌های مشابه قفل هش و قفل زمانی، امکان انجام تراکنش‌های میان‌زنجیره‌ای (Cross-Blockchain) نیز فراهم است.
۱۰. ارتقاء تجربه کاربری در پرداخت‌های روزانه:
سرعت، کم‌هزینه بودن و سادگی استفاده باعث شده لایتنینگ نتورک پرداخت بیت کوین را برای کاربردهای روزمره و خریدهای خرد بسیار کاربردی و جذاب کند.
شبکه لایتنینگ بیت کوین اگرچه به‌عنوان یکی از نوآورانه‌ترین راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری بیتکوین شناخته می‌شود و توانسته سرعت و هزینه تراکنش‌ها را به‌طور قابل توجهی بهبود دهد، اما همچنان با چالش‌های فنی، امنیتی و ساختاری قابل‌توجهی روبه‌روست. در ادامه به مهمترین معایب و محدودیت‌های این فناوری اشاره می‌کنیم:
یکی از نگرانی‌های اصلی درباره شبکه لایتنینگ، احتمال شکل‌گیری ساختاری شبیه سیستم‌های مالی سنتی است. در این مدل که به "هاب و اسپوک" (مرکز و شعاع) معروف است، نودهای بزرگ و پراتصال می‌توانند به مراکز اصلی تراکنش تبدیل شوند. این تمرکز تدریجی، برخلاف هدف اصلی بیتکوین یعنی تمرکززدایی (Decentralization) عمل می‌کند و ممکن است کنترل شبکه را در دستان تعداد معدودی نود قدرتمند قرار دهد.
در لایتنینگ، تراکنش‌ها تا زمانی که کانال بسته نشود روی بلاکچین ثبت نمی‌شوند. این ویژگی، امکان تقلب را در صورت خروج ناگهانی یا آفلاین شدن یکی از طرفین فراهم می‌کند. در چنین حالتی، طرف متقلب می‌تواند نسخه‌ی قدیمی‌تری از وضعیت کانال را به شبکه اعلام کرده و بخش بیشتری از موجودی را به نفع خود ثبت کند. این مشکل با راه‌اندازی نودهای ناظر با عنوان Watchtower تا حدودی کنترل می‌شود، اما همچنان یک ریسک عملی جدی به‌شمار می‌آید.
برای انجام یک تراکنش در شبکه لایتنینگ بیت کوین، هر دو طرف باید همزمان آنلاین باشند. این الزام باعث می‌شود که در شرایطی مانند قطع اینترنت، سفر، یا مناطق با پوشش ضعیف شبکه، استفاده از لایتنینگ عملاً غیرممکن شود. این محدودیت، تجربه کاربری را در مقایسه با پرداخت‌های سنتی یا حتی بلاکچین اصلی بیتکوین، دشوارتر می‌کند.
کیف پول‌های لایتنینگ، کانال‌های پرداخت و APIهای مورد استفاده در این شبکه همگی می‌توانند هدف حملات سایبری قرار بگیرند. به‌ویژه با توجه به آنلاین بودن مستمر کاربران و تراکنش‌ها، سطح حمله افزایش می‌یابد. به‌علاوه، لایتنینگ برخلاف شبکه اصلی بیتکوین که با قدرت هش و اجماع ماینرها ایمن‌سازی می‌شود، در برابر هک‌هایی مانند حملات DDoS، سرقت کلیدها یا نقص‌های امنیتی در نرم‌افزارهای واسط آسیب‌پذیرتر است.
یکی دیگر از تهدیدهای بالقوه، حملاتی است که با ایجاد ترافیک غیرواقعی، باعث قفل شدن یا ازدحام در کانال‌های پرداخت می‌شوند. در این نوع حملات که شباهت زیادی به حملات DDoS دارند، مهاجم می‌تواند مانع از بسته شدن به‌موقع کانال شود و فرصت برداشت موجودی را از کاربران سلب کند. این تأخیر می‌تواند زمینه‌ساز ضرر مالی یا حتی کلاهبرداری باشد.
گرچه لایتنینگ به کاهش هزینه تراکنش‌ها مشهور است، اما کارمزدها به‌طور کامل حذف نشده‌اند. کاربران برای باز و بسته کردن کانال‌ها، مسیریابی پرداخت‌ها و ثبت تراکنش پایانی روی بلاکچین باید هزینه‌هایی را پرداخت کنند. این کارمزدها ممکن است به‌صورت ثابت یا درصدی از مبلغ تراکنش باشند و در برخی مسیرها، به دلیل پیچیدگی و تعداد زیاد نودها، حتی بیشتر از کارمزدهای شبکه اصلی شوند.
در لایتنینگ، جزئیات تراکنش‌ها تنها هنگام بستن کانال در بلاکچین ثبت می‌شوند. این ساختار باعث کاهش شفافیت و رهگیری‌پذیری تراکنش‌ها می‌شود؛ در نتیجه، نظارت بر جریان پول، اثبات مالکیت، و بررسی‌های قانونی یا حسابرسی سخت‌تر خواهد شد. اگرچه این موضوع از نظر حفظ حریم خصوصی یک مزیت محسوب می‌شود، اما در برخی شرایط می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
استفاده از شبکه لایتنینگ به دانش فنی بیشتری نسبت به کیف پول‌های معمول بیتکوین نیاز دارد. کاربران باید کانال باز کنند، مدیریت موجودی انجام دهند و مسیر مناسب برای پرداخت انتخاب کنند. این فرآیندها برای کاربران مبتدی ممکن است گیج‌کننده باشد و باعث کاهش مقبولیت عمومی این فناوری شود.
از آنجا که تراکنش‌های شبکه لایتنینگ بیت کوین خارج از زنجیره اصلی انجام می‌شوند، تعداد کمتری از تراکنش‌ها روی بلاکچین بیتکوین ثبت می‌شود. این کاهش فعالیت باعث افت درآمد کارمزد برای ماینرها می‌شود. در بلندمدت، کاهش سودآوری می‌تواند انگیزه مشارکت در تأمین امنیت شبکه بیتکوین را تهدید کند.
شبکه لایتنینگ، با حل مشکل مقیاس‌پذیری بیت کوین، زمینه را برای تحول در تراکنش‌های مالی دیجیتال فراهم کرده است. این فناوری نوآورانه امکان انجام تراکنش‌های سریع، کم‌هزینه و ایمن را فراهم می‌آورد و راه را برای پذیرش گسترده‌تر بیت کوین به عنوان یک ابزار پرداخت هموار می‌سازد. در ادامه به مهمترین کاربردهای شبکه لایتنینگ به ترتیب ضرورت اشاره می‌کنیم:
یکی از اصلی‌ترین و پراستفاده‌ترین موارد کاربرد لایتنینگ، امکان انجام پرداخت‌های خرد با کارمزد بسیار پایین است. این ویژگی برای خریدهای روزمره، خدمات آنلاین، محتواهای دیجیتال و حتی بازی‌ها، انقلابی ایجاد کرده و تجارت دیجیتال را متحول می‌کند.
لایتنینگ با فراهم کردن انتقال سریع و ارزان پول در سراسر مرزها، گزینه‌ای بسیار مناسب برای حواله‌های بین‌المللی و جابه‌جایی وجوه است. به‌لطف کارمزد پایین و تایید فوری، این شبکه به‌ویژه برای خانواده‌ها و نیروی کار مهاجر ارزش بالایی دارد.
با کارمزد اندک لایتنینگ نتورک، پرداخت انعام به سازندگان محتوا، هنرمندان و دریافت کمک‌های بلاواسطه برای خیریه‌ها بسیار آسان‌تر و شفاف‌تر شده و بخش بزرگی از مبلغ، مستقیم به دست گیرنده می‌رسد.
شبکه لایتنینگ بیت کوین بستری را فراهم می‌کند تا کاربران بدون نیاز به صرافی‌های متمرکز، مستقیماً ارزهای دیجیتال مختلف (مثل بیت کوین و لایت‌کوین) را با یکدیگر مبادله کنند؛ امکانی که امنیت و آزادی عمل را برای معامله‌گران و کاربران عادی افزایش می‌دهد.
لایتنینگ نتورک با پشتیبانی از تراکنش‌های سریع و هزینه پایین، زمینه را برای توسعه اپلیکیشن‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) در شبکه بیت کوین مهیا می‌کند و فرصت‌های جدیدی برای خدمات نوین مالی در فضای بلاکچین خلق می‌نماید.
شبکه لایتنینگ بیت کوین با استفاده از چندین ابزار و سازوکار امنیتی، مانع از وقوع تقلب در تراکنش‌های خود می‌شود و محیطی امن برای انتقالات مالی ایجاد می‌کند. دو مکانیسم اصلی در این زمینه نقش کلیدی دارند: قفل‌های زمانی (Timelocks) و لغو نامتقارن (Asymmetric Revocation).
قفل‌های زمانی به عنوان شرط‌هایی عمل می‌کنند که اجازه می‌دهند بیت‌کوین‌ها تنها پس از گذشت مدت زمان مشخصی خرج شوند یا مورد استفاده قرار گیرند. این قابلیت از سوءاستفاده و کلاهبرداری جلوگیری می‌کند. اگر یکی از طرفین کانال پس از بستن کانال یا قطع ارتباط در دسترس نباشد، طرف مقابل می‌تواند پس از گذشت مدت زمان تعیین‌شده، موجودی خود را بازپس گیرد. قفل‌های زمانی در دو نوع مطلق و نسبی دسته‌بندی می‌شوند و نقش مهمی در حفظ امنیت کانال‌های پرداخت دارند.
این سازوکار، امنیت تراکنش‌ها را از طریق جریمه کردن رفتارهای غیرصادقانه تضمین می‌کند. اگر یکی از طرفین کانال سعی کند یک تراکنش قدیمی یا تقلبی را برای برداشت موجودی به شبکه ارسال کند، طرف مقابل می‌تواند با ارسال اطلاعات اثبات تقلب، علاوه بر جلوگیری از برداشت غیرمجاز، کل موجودی کانال را به نفع خود دریافت کند. این مکانیسم باعث می‌شود هیچ‌یک از کاربران ریسک تقلب را نپذیرد، چرا که پیامد آن از دست دادن کل موجودی خواهد بود.
در مجموع، ترکیب قفل‌های زمانی و لغو نامتقارن، امکان انجام تراکنش‌های سریع و همزمان امن را در شبکه لایتنینگ فراهم می‌سازد و از هرگونه دستکاری یا تقلب موثرانه جلوگیری می‌کند.
برای اتصال و استفاده از شبکه لایتنینگ بیت کوین، دو گزینه اصلی پیش روی شماست: یا باید یک نود لایتنینگ راه‌اندازی کنید و یا از کیف پول‌هایی استفاده کنید که از این شبکه پشتیبانی می‌کنند.
راه‌اندازی نود لایتنینگ به کاربران امکان کنترل کامل بر تراکنش‌ها و کانال‌های پرداخت را می‌دهد. برای این کار، ابتدا باید به یک فول‌نود بیت کوین متصل باشید. این فرآیند نیازمند دانش فنی و منابع سخت‌افزاری مناسب است. در حال حاضر، سه نسخه معروف از نرم‌افزار نود لایتنینگ وجود دارد:
در بین این گزینه‌ها، Éclair (ایکلر)، به دلیل داشتن رابط گرافیکی ساده و کاربرپسند، بیشتر برای کاربران غیرمتخصص توصیه می‌شود. با استفاده از اپلیکیشن موبایل Éclair نیز می‌توانید تلفن همراه خود را به فول‌نودی که روی سیستم شخصی یا رزبری‌پای دارید متصل کنید و کانال لایتنینگ بسازید یا تراکنش انجام دهید.
در این روش، ابتدا باید مقداری بیت کوین به یک کیف پول دیجیتال سازگار با این شبکه واریز کنید. انتخاب کیف پول مناسب، نقش مهمی در امنیت و راحتی مدیریت دارایی‌های شما دارد. کیف پول‌های لایتنینگ به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: حضانتی (Custodial) و غیرحضانتـی (Non-custodial).
در این نوع کیف پول‌ها، مدیریت کلید خصوصی شما به عهده شرکت ارائه‌دهنده کیف پول است. این مورد، استفاده از شبکه لایتنینگ را برای کاربران تازه‌کار ساده‌تر می‌کند و در صورت فراموشی رمز عبور، بازیابی حساب به آسانی امکان‌پذیر است. از محبوب‌ترین کیف پول‌های حضانتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• Strike: دارای رابط کاربری آسان و مناسب برای انجام تراکنش‌های لایتنینگ
• Wallet of Satoshi: بسیار ساده و مناسب برای پرداخت‌های سریع بر بستر لایتنینگ
در این نوع کیف پول‌ها، تنها خود کاربر به کلید خصوصی و دارایی‌هایش دسترسی دارد. این کیف پول‌ها امنیت بیشتری برای افراد آشنا با ارز دیجیتال فراهم می‌کنند، اما در صورت از دست دادن رمز یا فایل پشتیبانی، امکان بازیابی سرمایه وجود ندارد. کیف پول‌های غیر حضانتی پراستفاده در شبکه لایتنینگ عبارتند از:
• Muun: پشتیبانی از تراکنش‌های چندامضایی (multisig) و قابلیت همزمان on-chain و لایتنینگ
• Breez: تجربه کاربری ساده و مناسب برای پرداخت‌های روزمره
• Phoenix: مدیریت آسان کانال‌ها و مناسب برای استفاده سریع
• Zap: قابلیت مدیریت حرفه‌ای کانال‌ها و سازگاری با سیستم‌عامل‌های مختلف
نام کیف پول | نوع کیف پول | پلتفرم |
|---|---|---|
Strike | حضانتی | iOS, Android |
Wallet of Satoshi | حضانتی | iOS, Android |
Muun | غیر حضانتی | iOS, Android |
Breez | غیر حضانتی | iOS, Android |
Phoenix | غیر حضانتی | Android |
Zap | غیر حضانتی | Desktop, iOS, Android |
در ادامه، نحوه استفاده مرحله به مرحله از شبکه لایتنینگ بیت کوین با استفاده از هر دو نوع این کیف پول‌ها (حضانتی و غیرحضانتی) را به تفکیک توضیح خواهیم داد.
ابتدا اپلیکیشن Phoenix را روی گوشی اندرویدی خود نصب کنید (نسخه iOS فعلاً غیرفعال است). پس از نصب، وارد برنامه شوید و در همان ابتدا، اپلیکیشن ۱۲ کلمه بازیابی به شما می‌دهد. این کلمات تنها راه بازگرداندن دارایی شما در صورت گم شدن یا خراب شدن گوشی هستند، پس حتماً آن‌ها را روی کاغذ نوشته و در جای امن، نه دیجیتال، نگهداری کنید.
توصیه می‌شود برای امنیت بیشتر، قفل اثر انگشت یا تشخیص چهره را در تنظیمات فعال کنید تا فقط خودتان بتوانید وارد کیف پول شوید.
برخلاف شبکه بیت کوین که با آدرس کار می‌کند، در شبکه لایتنینگ بیت کوین باید برای هر دریافت، یک “فاکتور” (Invoice) بسازید. به بخش “Receive” بروید؛ یک فاکتور ایجاد می‌شود که پیش‌فرض مبلغ ندارد. با گزینه “Edit” مبلغ ساتوشی موردنظر را وارد کنید. این فاکتور را برای ارسال‌کننده بفرستید؛ او فقط همین یک‌بار می‌تواند با آن فاکتور مبلغ را واریز کند.
‼️توجه: در اولین واریز با Phoenix، باید حداقل ۱۰,۰۰۰ ساتوشی منتقل کنید. همچنین ۱ درصد مبلغ ارسالی (حداقل ۳,۰۰۰ ساتوشی) به عنوان هزینه باز کردن کانال برای اولین واریز کسر می‌شود. یعنی اگر ۱۰,۰۰۰ ساتوشی بفرستید، ۷,۰۰۰ ساتوشی دریافت خواهید کرد. این هزینه فقط برای اولین واریز گرفته می‌شود و بعد از آن هر مبلغی دریافت کنید، همان مقدار وارد کیف پول‌تان می‌شود، مگر اینکه ظرفیت کانال پر شود یا نیاز به یک کانال جدید باشد.
برای ارسال بیت کوین، کافی است فاکتور لایتنینگ را از فرد دریافت‌کننده بگیرید (به صورت کد یا QR). این فاکتور را در اپلیکیشن وارد (Paste) یا اسکن کنید و پرداخت را انجام دهید. مبلغ و کارمزد همزمان نمایش داده می‌شود. کارمزد انتقال بسته به مسیری که تراکنش در شبکه طی می‌کند متفاوت است و معمولاً خیلی کم است.
اگر می‌خواهید بیت کوین “عادی” (On-chain) را به کیف پول Phoenix بفرستید تا بتوانید از لایتنینگ استفاده کنید، به قسمت “Receive” بروید و گزینه مربوط به آدرس شبکه اصلی (On-chain) را انتخاب کنید. شما آدرسی دریافت می‌کنید که هرکس می‌تواند به آن بیت کوین بفرستد؛ حداقل مبلغ ۱۰,۰۰۰ ساتوشی است و برای هر واریز، ۱٪ مبلغ (حداقل ۳,۰۰۰ ساتوشی) به عنوان کارمزد ایجاد کانال جدید برداشته می‌شود.
برای ارسال بیت کوین از لایتنینگ به یک آدرس عادی بیت کوین (مثلاً صرافی یا کیف پول دیگر)، وارد بخش “Send” شوید و آدرس مقصد روی شبکه اصلی را وارد یا اسکن کنید. حداقل مقدار ۱۰,۰۰۰ ساتوشی است. هزینه انتقال براساس شرایط لحظه‌ای شبکه بیت کوین محاسبه می‌شود و هنگام ارسال به شما نمایش داده می‌شود.
هر مقداری که برای اولین بار به Phoenix واریز می‌کنید، ظرفیت ارسال و دریافت در کانال شما را تعیین می‌کند. مثلاً اگر بار اول ۵۰,۰۰۰ ساتوشی واریز کنید، این عدد تعیین‌کننده سقف انتقال شماست. اگر بعداً بیشتر از ظرفیت کانال بیت کوین دریافت کنید، Phoenix خودش یک کانال جدید می‌سازد و دوباره همان کارمزد ۱٪ (حداقل ۳,۰۰۰ ساتوشی) را برای ساخت این کانال جدید کم می‌کند.
💡نکته مهم: روز اول فقط یک بار به والت Phoenix واریز داشته باشید و صبر کنید تا کانال اصلی شما در شبکه تأیید و معتبر شود (معمولاً چند ساعت طول می‌کشد). اگر همان روز مجدد واریزی انجام دهید، به جای استفاده از ظرفیت قبلی، کانال دوم ایجاد می‌شود و باز کارمزد ساخت کانال جدید کسر خواهد شد.
WOS یا Wallet Of Satoshi ساده‌ترین کیف پول برای کار با شبکه لایتنینگ بیت کوین است و برخلاف کیف پول‌های غیرحضانتی، مدیریت بیت کوین شما کاملاً توسط شرکت سازنده انجام می‌شود. یعنی شما کنترل مستقیمی روی کلید خصوصی ندارید؛ پس بهتر است فقط مبالغ کم و روزمره را در این کیف پول نگهداری کنید تا در صورت بروز مشکل برای شرکت ارائه‌دهنده یا هک ایمیل، دارایی مهمی از دست نرود. همچنین، تنها راه بازیابی کیف پول، استفاده از ایمیل است که خودش ممکن است امنیت کافی نداشته باشد.
نرم‌افزار را روی گوشی خود (اندروید یا iOS) دانلود و نصب کنید. بعد از نصب، وارد برنامه شوید. برای ساخت کیف پول کافی است روی گزینه سه نقطه بالا سمت راست کلیک کنید و وارد قسمت “LOG IN” شوید. ایمیل‌تان را وارد کنید. برنامه دو کلمه تصادفی به ایمیل شما ارسال می‌کند. آن دو کلمه را وارد کنید تا ثبت‌نام تکمیل شود و کیف پول فعال گردد.
برای دریافت بیت کوین، وارد بخش “Receive” شوید. از تب “Lightning” استفاده کنید. اگر مبلغ خاصی دارید، آن را وارد کنید (add custom amount) و سپس QR کد یا آدرس فاکتور را کپی کنید و به طرف مقابل بدهید. او می‌تواند مبلغ موردنظر را از طریق شبکه لایتنینگ برای شما بفرستد.
مزیت مهم: در WOS برخلاف کیف پول فونیکس، هیچ حداقل واریزی و یا هزینه‌ای بابت ساخت کانال اولیه وجود ندارد. دریافت هر مقدار بیت کوین (حتی کم) در اولین استفاده ممکن است و مستقیم وارد کیف پول می‌شود.
برای فرستادن بیت کوین، کافی است روی “Send” کلیک کنید. فاکتور یا QR کد دریافتی از طرف مقابل را وارد یا اسکن کنید و روی گزینه “Pay” بزنید تا انتقال انجام شود. انتقال معمولاً سریع و با کارمزد بسیار کم است.
۴) دریافت بیت کوین از شبکه اصلی بیت کوین
اگر کسی بخواهد از شبکه اصلی برای شما بیت کوین ارسال کند، بازهم وارد بخش “Receive” شوید، اما این بار تب “On-chain” را انتخاب کنید. یک آدرس بیت کوین برای شما نمایش داده می‌شود که باید در اختیار ارسال‌کننده قرار دهید. بعد از اینکه تراکنش در بلاکچین تأیید شد، مبلغ به کیف پول لایتنینگ شما اضافه می‌شود، با این تفاوت که ۰.۳ درصد کل مبلغ به عنوان کارمزد کسر می‌شود.
برای انتقال بیت کوین از کیف پول خود به یک آدرس بیت کوین بیرونی (در شبکه اصلی)، مثل همیشه وارد “Send” شوید، آدرس مقصد را وارد یا اسکن کنید و تراکنش را ارسال کنید. سیستم WOS به طور خودکار تراکنش on-chain را ایجاد و ارسال می‌کند.
از زمان راه‌اندازی، شبکه لایتنینگ بیت کوین همواره در مسیر توسعه قرار داشته و امروز به یکی از سریع‌ترین پروتکل‌های پرداخت دنیا تبدیل شده است. طبق گزارش Blockstream، این شبکه توانایی شگفت‌انگیز پردازش ۴۰ میلیون تراکنش در ثانیه را دارد؛ عددی که نه‌تنها از بسیاری از بلاکچین‌های مطرح مثل سولانا بیشتر است، بلکه حتی زیرساخت‌های سنتی مانند ویزا را هم پشت سر می‌گذارد. ویژگی بارز این شبکه، کارمزد بسیار ناچیز آن است؛ به‌طوری که هزینه هر تراکنش چیزی حدود ۰.۰۰۳٪ از مبلغ انتقالی خواهد بود. مجموع سرمایه قفل‌شده در این شبکه اکنون به ۱۴۰ میلیون دلار رسیده است؛ هرچند این رقم در مقایسه با ارزش کل بیت کوین هنوز سهم کوچکی را تشکیل می‌دهد، اما نشان‌دهنده روند رو به رشد پذیرش و استفاده از این فناوری است.
گرچه رشد شبکه لایتنینگ بیت کوین نسبت به ظرفیت‌های بالقوه آن هنوز با سرعت پایینی پیش می‌رود، اما آینده روشنی برای این فناوری متصور است. با گسترش پذیرش و تسهیل کاربرد آن، بیت کوین می‌تواند به ابزار مناسبی برای پرداخت‌های روزانه و ریزتراکنش‌ها تبدیل شود. یکی از چالش‌های فعلی، مشکلات فنی مانند متعادل نگه داشتن ظرفیت کانال‌هاست؛ به این معنی که اگر مبلغ تراکنش کاربر از ظرفیت کانال فراتر رود، یافتن مسیری با نقدینگی کافی نیازمند راه‌کارهای جدید است. با این حال، شبکه لایتنینگ فرصت بی‌نظیری را برای پیشرفت اکوسیستم بیت کوین فراهم کرده است. ادغام این فناوری با سرویس‌هایی مثل صرافی بایننس، می‌تواند روند مهاجرت کاربران عادی به پرداخت‌های سریع، ارزان و جهانی را تسهیل کند و آغازگر دوره تازه‌ای از انتقال پول مبتنی بر بیت کوین باشد.
شبکه لایتنینگ (Lightning Network) به‌عنوان راهکاری لایه دوم برای بلاکچین بیتکوین، تاکنون مؤثرترین پاسخ برای رفع مشکلاتی چون کارمزد بالا و سرعت پایین تراکنش‌ها بوده است. با بهره‌گیری از کانال‌های پرداخت خرد و تراکنش‌های خارج از زنجیره (Off-Chain)، این فناوری توانسته مسیر تازه‌ای برای مقیاس‌پذیری بیتکوین و تسهیل پرداخت‌های روزمره باز کند.
البته نباید فراموش کرد که لایتنینگ هنوز در مرحله توسعه و به‌کارگیری محدود است و چالش‌هایی مانند حملات امنیتی، تقلب در کانال‌های بسته یا ساختار متمرکز برخی نودها همچنان پابرجاست. با این‌حال، تجربه‌های اولیه کاربران و پروژه‌هایی همچون Lightning Labs و Blockstream نشان می‌دهد که این راه‌حل می‌تواند آینده‌ای روشن برای بهبود عملکرد بیتکوین رقم بزند.
اگر تصمیم دارید از قابلیت‌های لایتنینگ بیتکوین استفاده کنید، استفاده از کیف پول‌های معتبر لایتنینگ که در این مقاله معرفی کردیم، می‌تواند گزینه‌های مناسبی برای شروع باشد.
شما چه تجربه‌ای از استفاده از شبکه لایتنینگ بیت کوین دارید؟ آیا از کیف پول خاصی استفاده کرده‌اید که آن را توصیه می‌کنید؟ نظرات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه‌ها در پایین همین مقاله با ما به اشتراک بگذارید و به دیگر کاربران در انتخاب مسیر درست کمک کنید!
👈 یک قدم جلوتر از بازار باشید؛ با اکسپرت رایگان متاتریدر، هوشمندانه ترید کنید!
شاید دوست داشته باشید بخوانید:
برکناری کمیسر BLS توسط ترامپ، پرسش‌هایی درباره دقت آمارهای اقتصادی برانگیخت
15 روز پیش 555 بازدید
۳ ارز دیجیتال با پتانسیل رشد بالا برای رسیدن به سودهای بزرگ
6 ماه پیش 6K بازدید
آنچه خـواهید خـواند:
دستــه‌های محبــوب
آخریـن بررسی شده‌های بازار سرمایه
پربازدیدترین آموزشها
عضو چراغ نیستید؟
ثبت نام