ماینینگ ارز دیجیتال، یکی از اصلیترین و پرطرفدارترین مفاهیم در دنیای کریپتوکارنسی و بلاکچین است که تقریباً هر معاملهگر یا سرمایهگذاری، از همان ابتدای ورودش به این حوزه با آن مواجه میشود. بسیاری، رویای کسب سود از طریق استخراج بیت کوین یا دیگر ارزهای دیجیتال را دارند و به دنبال راهی مطمئن برای درآمدزایی دلاری هستند.
در اصل، استخراج ارز دیجیتال فرآیندی است که طی آن تراکنشهای انجامشده در شبکههای غیرمتمرکز مانند بیت کوین و اتریوم ثبت و اعتبارسنجی میشوند و همین عملیات، پایه و اساس امنیت این فناوری نوین را تشکیل میدهد. با تکیه بر دستگاههای قدرتمند ماینر و الگوریتم اثبات کار (Proof of Work)، کاربران یا همان ماینرها، ارزهای دیجیتال جدید تولید میکنند و در کنار حفظ امنیت شبکه، به عنوان پاداش، کوینهای تازه دریافت مینمایند.
در سالهای اخیر، ماینینگ نهتنها فرصتی برای سودآوری و کسب درآمد دلاری برای علاقهمندان به حوزه فناوری مالی است؛ بلکه نقش کلیدی در حفظ اعتماد، یکپارچگی و عدم تقلب در شبکههای رمزنگاریشده دارد. ظهور فارمهای ماینینگ و پیشرفت سختافزارهای استخراج، این فرآیند را به یک صنعت پررونق تبدیل کرده است. در این مقاله از آموزش ارز دیجیتال چراغ، به زبان ساده و کاربردی، اصول اولیه استخراج ارز دیجیتال، تجهیزات مورد نیاز برای ماینینگ و همچنین مهمترین چالشها و مزایای این حوزه را بررسی خواهیم کرد. با ما تا انتها همراه باشید.
ماینینگ یا استخراج ارز دیجیتال به فرآیندی گفته میشود که طی آن، هم ارزهای دیجیتال جدید تولید میشوند و هم تراکنشهای شبکه به صورت غیرمتمرکز تأیید و ثبت میگردند. این فرآیند هسته اصلی بسیاری از رمزارزهایی است که بر پایه الگوریتم اجماع اثبات کار (Proof of Work یا PoW) فعالیت میکنند.
در این شبکهها، ماینرها نقش ستون فقرات سیستم را دارند؛ آنها با استفاده از قدرت پردازشی دستگاههایشان (مانند کامپیوترهای قوی، کارتهای گرافیک یا دستگاههای تخصصی ASIC) به حل مسائل ریاضی پیچیده میپردازند. هدف از این حل مسائل، تأیید تراکنشها و افزودن بلاکهای جدید به زنجیرهی بلاک چین است. هر ماینری که سریعتر از بقیه موفق به حل مسئله شود، پاداش خود را به شکل کوین یا توکن همان ارز دیجیتال دریافت میکند.
یکی از ویژگیهای جذاب ماینینگ این است که نیازی به اعتماد به بانک یا نهاد مرکزی ندارید؛ همه چیز به صورت شفاف و غیرمتمرکز در بستری مانند بلاک چین انجام میشود. رقابت میان ماینرها نه تنها امنیت شبکه را افزایش میدهد، بلکه غیرقابل نفوذ بودن بلاک چین را تضمین میکند.
در روزهای نخست پیدایش بیتکوین، استخراج با لپتاپ یا رایانههای معمولی قابل انجام بود؛ اما امروزه، با افزایش تعداد ماینرها و سختتر شدن فرآیند استخراج، استفاده از پردازندههای قوی مانند GPU و دستگاههای خاص مانند ASIC ضرورت پیدا کرده است. این ابزارها ضمن افزایش شانس دریافت پاداش، سرعت پردازش بسیار بیشتری نسبت به CPUهای عادی دارند.
البته نباید فراموش کرد که ماینینگ انرژی برق زیادی مصرف میکند و همین موضوع باعث شده استخراج سودمند، وابسته به هزینههای برق باشد. به همین دلیل است که بسیاری از ماینرها به دنبال مناطقی با قیمت برق پایینتر یا انرژیهای تجدیدپذیر هستند تا بتوانند حاشیه سود خود را افزایش دهند.
یکی از مهمترین دلایلی که شبکههای ارز دیجیتال مانند بیت کوین به ماینینگ یا استخراج وابسته هستند، حفظ امنیت و یکپارچگی این سیستمهای غیرمتمرکز است. برخلاف بانکها و نهادهای مالی سنتی، این شبکهها هیچ مرجع مرکزی برای مدیریت یا اعتبارسنجی تراکنشها ندارند. پس لازم است مکانیزمی وجود داشته باشد که بدون دخالت واسطه، صحت تراکنشها و جلوگیری از تقلب را تضمین کند.
اینجاست که نقش ماینرها برجسته میشود. ماینرها با استفاده از قدرت محاسباتی و مصرف انرژی، تراکنشهایی که در شبکه انجام میشوند را راستیآزمایی و تأیید میکنند. این فرایند باعث میشود تراکنشهای مخرب یا تکراری جایی در شبکه نداشته باشند و امنیت سیستم حفظ شود. در صورت نبود ماینرها، شبکه میتواند در معرض حملههایی مثل «حمله ۵۱ درصد» قرار بگیرد؛ حملهای که در آن یک فرد یا گروه با بهدست آوردن بیش از نیمی از قدرت پردازش شبکه، قادر به کنترل و دستکاری بلاک چین خواهد بود.
ماینینگ ارز دیجیتال همچنین نوعی انگیزه مالی برای کاربران فراهم میآورد. ماینرها در ازای کمک به امنیت و ثبات شبکه، پاداش دریافت میکنند و همین موضوع باعث میشود افراد بیشتری با نیت تأمین امنیت، در فعالیت استخراج مشارکت کنند. سرمایهگذاری بالا در تجهیزات و برق مصرفی نیز تضمین میکند که ماینرها تمایل دارند نقش خود را به صورت صادقانه و شفاف ایفا کنند؛ زیرا بقای شبکه با منافع مالی آنها گره خورده است.
در نهایت، ماینینگ نهتنها تضمینکننده امنیت و کارایی شبکههای ارز دیجیتال است، بلکه پایه و اساس اعتماد و بقای ارزهای غیرمتمرکز را شکل میدهد.
ماینینگ یا استخراج ارز دیجیتال، علاوه بر نقش کلیدی در حفظ عملکرد شبکههای بلاکچینی، مزایای قابل توجهی برای ماینرها و کل اکوسیستم به همراه دارد. شامل:
ماینرها در ازای تأیید تراکنشها و افزودن بلاکهای جدید به زنجیره، ارز دیجیتال و کارمزد تراکنش به عنوان پاداش دریافت میکنند. این پاداشها میتواند منبع درآمدی پایدار، بهخصوص در دورههایی با قیمت مناسب ارز دیجیتال، برای افراد و شرکتهای فعال در این حوزه باشد.
ماینرها با بررسی و تأیید صحت تراکنشها، از وقوع تراکنشهای جعلی یا حملات دو بار خرج کردن (Double Spending) جلوگیری میکنند. هرچه قدرت و تعداد ماینرها بیشتر باشد، حمله به شبکه و تغییر اطلاعات آن دشوارتر خواهد بود.
فرآیند ماینینگ به غیرمتمرکز ماندن شبکه کمک میکند. افراد مختلف میتوانند بدون نیاز به مجوز یا واسطه، در حفظ شبکه مشارکت داشته باشند؛ این موضوع باعث حذف واسطههایی مانند بانکها و کاهش هزینههای انتقال پول میشود.
ماینرها با رأی دادن از طریق توان پردازشی خود، در تصمیمات کلان شبکه مثلاً بهروزرسانیها یا تغییر در ساختار شبکه، نقش دارند. این مشارکت موجب پویایی و تطبیق بهتر شبکه با نیازهای کاربران میشود.
ماینینگ ارز دیجیتال باعث میشود هر کسی با تلاش و سرمایهگذاری شفاف، بتواند سهمی از ارزهای تازه ایجاد شده کسب کند که نسبت به توزیع متمرکز، شفافیت و عدالت بیشتری دارد.
فرآیند اثبات کار و ماینینگ باعث شفافیت، ثبت دقیق تراکنشها و حذف نیاز به اعتماد به شخص ثالث میشود؛ تمام اطلاعات توسط عموم قابل مشاهده است.
در کنار مزایا، ماینینگ با چالشها و آثار منفی نیز همراه است که باید با آگاهی کامل مورد توجه قرار گیرد:
روند استخراج ارزهای مبتنی بر اثبات کار (Proof of Work) به دستگاههای پرمصرف نیاز دارد که این موضوع منجر به مصرف بالای برق میشود. این مصرف انرژیِ زیاد میتواند تأثیرات جدی بر محیطزیست و افزایش ردپای کربن داشته باشد.
با افزایش سختی شبکه و رقابت، تهیه تجهیزات ماینینگ مدرن و قدرتمند، هزینهبر و نگهداری آن نیازمند سرمایهگذاری قابلتوجهی است. همچنین عمر مفید تجهیزات محدود بوده و بهسرعت ممکن است منسوخ شوند.
با ظهور استخرهای استخراج و مزرعههای بزرگ صنعتی، بخش زیادی از قدرت پردازش دست گروه محدودی افتاده است؛ این موضوع میتواند اصل غیرمتمرکز بودن ارزهای دیجیتال را زیر سؤال ببرد و خطراتی مثل حمله ۵۱ درصدی را افزایش دهد.
سود حاصل از ماینینگ ارز دیجیتال وابسته به عواملی از قبیل قیمت ارز، پاداش استخراج، سختی شبکه و هزینه برق است. نوسان در هر یک از این عوامل میتواند سوددهی ماینینگ را کاهش یا حتی به زیان تبدیل کند.
خرابی و مستهلکشدن مداوم دستگاههای ماینینگ منجر به افزایش زبالههای الکترونیکی میشود که بازیافت آنها نیز چالش زیستمحیطی دیگری ایجاد میکند.
در برخی کشورها، محدودیت یا ممنوعیت استخراج ارزهای دیجیتال به دلایل زیستمحیطی یا اقتصادی اعمال شده است که میتواند امنیت سرمایهگذاری در ماینینگ را تهدید کند.
ماینینگ ارز دیجیتال، یک فرآیند فنی اما منطقی است که در چند مرحلهی کلیدی انجام میشود. در ادامه، هر مرحله را به زبان ساده و دقیق توضیح میدهیم:
ابتدا کاربر قصد دارد ارزی مثل بیتکوین را برای فرد دیگری ارسال کند. او این تراکنش را از طریق کیف پول دیجیتال خود ثبت کرده و دستور انتقال را به شبکه ارسال میکند.
تراکنش ثبت شده، فعلاً وارد شبکه بلاکچین نمیشود و ابتدا در لیست یا «استخر تراکنشهای تاییدنشده» قرار میگیرد. این استخر مجموعهای از تراکنشهاست که هنوز توسط ماینرها انتخاب یا پردازش نشدهاند.
ماینرها (که گرهها یا نودهای تخصصی شبکه هستند) وارد عمل شده و از میان تراکنشهای موجود، تعدادی را برمیگزینند تا در یک بلاک جمعآوری کنند. هر بلاک حاوی گروهی از تراکنشهای تاییدنشده است و اطلاعات مهمی مثل زمان ایجاد، امضای دیجیتال، و دادههای دیگر را در خود دارد.
👈 بیشتر بخوانید: نود بیت کوین چیست؟ انواع نود بیت کوین و نقش آنها در امنیت شبکه
ماینرها معمولاً ابتدا آن دسته تراکنشها را انتخاب میکنند که کارمزد بیشتری دارند، تا انگیزه مالی بالاتری برایشان داشته باشد. همچنین پیش از افزودن هر تراکنش به بلاک، اعتبار آن و موجودی کیف پول مبدا توسط ماینر بررسی میشود تا از صحت تراکنش اطمینان حاصل گردد.
هر ماینر پس از تهیه بلاک خود، باید برای آن یک امضای دیجیتال خاص به نام «اثبات کار» ایجاد کند. این کار با حل یک معمای ریاضی پیچیده انجام میشود که نیاز به قدرت پردازشی و انرژی زیادی دارد. این مرحله دقیقاً همان چیزی است که به آن ماینینگ میگویند، یعنی رقابت برای پیداکردن پاسخ صحیح معما و تولید امضایی منحصربهفرد برای بلاک.
هر ماینر در حال رقابت است تا زودتر از سایرین، جواب معادلهی ریاضی (یا همان هش مناسب) مربوط به بلاک خود را پیدا کند. هنگامی که اولین ماینر موفق میشود یک هش معتبر تولید کند (یعنی مقداری که تمام شرایط شبکه را داشته باشد)، این بلاک به همراه «امضای دیجیتال» یا همان مقدار هش، به کل شبکه اعلام و توزیع میشود. به این ترتیب، سایر ماینرها به سرعت از حل شدن بلاک و آماده بودن آن برای بررسی مطلع میشوند.
👈 همچنین بخوانید: هش ارز دیجیتال چیست؟ آشنایی با مفهوم هش، هشینگ و تابع هش در بلاکچین
در این مرحله از ماینینگ ارز دیجیتال و پس از دریافت بلاک جدید، سایر ماینرها اطلاعات داخل بلاک و مقدار هش (امضا) را بررسی میکنند. آنها ابتدا هش بلاک را دوباره محاسبه میکنند تا مطمئن شوند خروجی هش دقیقاً با همان مقداری است که توسط ماینر اولیه اعلام شده است. اگر هش خروجی دقیقاً با مقدار منتشرشده مطابقت داشت و همه قوانین شبکه مثل اعتبار تراکنشها رعایت شده بود، ماینرها این بلاک را تایید میکنند. این توافق جمعی میان ماینرها را اجماع (Consensus) مینامند. پس از آن، بلاک تأییدشده به زنجیره اصلی افزوده، و به همه نودهای شبکه ارسال و ذخیره میشود.
پس از اضافه شدن یک بلاک به زنجیره، هر بلاک جدید که بعد از آن به بلاکچین اضافه میشود، در واقع یک «تاییدیه» جدید برای بلاک قبلی و تراکنشهای داخل آن به حساب میآید. برای مثال، اگر تراکنش شما در بلاک شماره ۵۰۲ ثبت شده باشد و تا این لحظه بلاکچین تا بلاک ۵۰۷ پیش رفته باشد، به این معناست که تراکنش شما ۵ تأییدیه دریافت کرده است (یعنی با هر بلاک بعدی یک تأییدیه به تراکنشتان اضافه میشود).
هر بار که بلاک جدیدی اضافه میشود، تمامی سابقه موجود در بلاکچین (از جمله تراکنش شما)، دوباره توسط شبکه تایید و اجماع میشود. همین تکرارِ بررسی باعث بالاتر رفتن امنیت تراکنش شما میشود؛ یعنی هرچه تراکنش شما قدیمیتر و دفنشدهتر در بلاکچین باشد (تاییدیه بیشتری بگیرد)، دستکاری و تغییر آن سختتر و عملاً غیرممکن خواهد بود. برای همین، سایتهایی مانند Etherscan تعداد تاییدیههای هر تراکنش را با عدد مشخص نشان میدهند تا شفاف باشد بدانید تراکنش چقدر امنیت پیدا کرده است.
در نهایت، با اضافه شدن هر بلاک جدید، همه ماینرها دوباره فرآیند انتخاب و ساخت بلاک بعدی را آغاز میکنند و این چرخه امنیتی ادامه پیدا میکند.
شروع ماینینگ ارز دیجیتال، یک پروسه نسبتاً ساده اما نیازمند دقت و برنامهریزی است. اگر قصد دارید وارد دنیای ماینینگ شوید، کافیست مراحل زیر را به ترتیب دنبال کنید:
در گام نخست، باید نوع ارز دیجیتالی را که قصد استخراج آن را دارید مشخص کنید. انتخاب رمزارز مناسب به عوامل متعددی مانند میزان سودآوری، الگوریتم اثبات کار (Proof of Work)، سختی شبکه و همچنین نوسانات قیمتی بستگی دارد. توصیه میشود پیش از هرگونه اقدام، تحقیقات جامع و مقایسههای لازم را انجام دهید تا بهترین گزینه را با توجه به شرایط و اهداف خود برگزینید.
به طور کلی، انتخاب رمزارزی که علاوه بر سودآوری و سختی شبکه مناسب، از نقدینگی بالایی برخوردار باشد، اهمیت زیادی دارد. بالا بودن نقدشوندگی باعث میشود بتوانید درآمد حاصل از استخراج را به سرعت و با سهولت بیشتری به پول نقد یا ارز محلی تبدیل کنید و از نوسانات احتمالی بازار آسیب نبیند.
بر اساس ارز انتخابی، نوع سختافزار مورد نیاز تعیین میشود. برای برخی ارزها تنها یک کارت گرافیک (GPU) قدرتمند کافی است، اما اکثراً به دستگاههای ویژهای مانند ASIC نیاز دارید. هنگام خرید سختافزار، به نکاتی مثل قیمت، توان مصرفی برق و قدرت پردازش دقت کنید.
ماینینگ ارز دیجیتال فرآیندی انرژیبر است و بخش عمده هزینههای ماینرها را مصرف برق تشکیل میدهد. درواقع، آنچه در نهایت از فرآیند ماینینگ دریافت میکنید، حاصل تبدیل انرژی برق به رمزارز است. بنابراین، دسترسی به منبع برق ارزان و باکیفیت، نقش کلیدی در افزایش سودآوری و کاهش هزینههای جاری مزرعه استخراج شما ایفا میکند.
پس از تهیه سختافزار، باید نرمافزار مناسب برای ماینینگ را نصب کنید. نرمافزارهای محبوبی مانند CGMiner، BFGMiner و EasyMiner در دسترس هستند. نرمافزار را طبق راهنمای ارائهشده برای ارز و دستگاه خود تنظیم و پیکربندی کنید.
امروزه استخراج به صورت انفرادی دشوار و تقریباً غیرممکن است. توصیه میشود به یک استخر ماینینگ بپیوندید تا با سایر ماینرها منابع خود را به اشتراک بگذارید و پاداشهایتان را منصفانه بر اساس سهم خود دریافت کنید.
برای دریافت درآمدهای ماینینگ باید یک کیف پول ارز دیجیتال ایجاد کنید. آدرس کیف پول را در تنظیمات نرمافزار و استخر وارد کنید تا پاداشها به صورت خودکار به حسابتان واریز شود.
حالا همه چیز برای شروع آماده است! نرمافزار ماینینگ را اجرا کنید و از داشبورد نرمافزار یا سایت استخر، وضعیت عملکرد، میزان سهم استخراجشده و پاداشهای دریافتی را پیگیری کنید.
در برخی مواقع، ممکن است دو ماینر مختلف به طور همزمان یک بلاک معتبر را ایجاد و به شبکه ارسال کنند. این اتفاق منجر به شکلگیری دو شاخه رقیب در بلاک چین میشود، زیرا برخی از ماینرها به استخراج بر روی بلاک اول و برخی دیگر به استخراج بر روی بلاک دوم ادامه میدهند. در نتیجه، شبکه به طور موقت به دو زنجیره مجزا تقسیم میشود.
این وضعیت تا زمانی ادامه دارد که یک بلاک جدید استخراج شود و روی یکی از این زنجیرهها قرار گیرد. در این لحظه، شاخهای که طولانیتر شود، به عنوان زنجیره معتبر انتخاب شده و تمامی ماینرها فعالیت خود را روی آن ادامه میدهند. بلاکی که در شاخه کوتاهتر قرار دارد، به عنوان «بلاک یتیم» یا Orphan Block شناخته میشود و از زنجیره اصلی حذف خواهد شد. ماینرهایی که روی بلاک یتیم فعالیت کردهاند، به زنجیره اصلی بازگشته و استخراج را روی شاخه غالب ادامه میدهند.
این مکانیزم باعث میشود بلاک چین همیشه فقط یک نسخه معتبر و واحد داشته باشد و از وقوع چندگانگی در اطلاعات شبکه جلوگیری شود.
ماینینگ ارز دیجیتال به کمک الگوریتمهای تخصصی انجام میشود تا ضمن حفظ امنیت شبکه، معاملات به شکل سالم و صحیح پردازش گردند. در این بخش، به معرفی پنج الگوریتم پرکاربرد استخراج ارزهای دیجیتال و ویژگیهای هریک میپردازیم:
الگوریتم SHA-256 از جمله قدیمیترین و قدرتمندترین الگوریتمهای استخراج است که اولین بار توسط بیتکوین معرفی شد. این الگوریتم بر پایه توابع هش رمزنگاری عمل میکند و نقش کلیدی در تأیید تراکنشها و ساخت بلاکهای جدید دارد.
Ethash مخصوص شبکه اتریوم طراحی شده و مبتنی بر اثبات کار (PoW) است. این الگوریتم تمرکز خود را روی وابستگی به حافظه قرار داده و برای استخراج مؤثر، نیازمند کارتهای گرافیک قدرتمند (GPU) است.
Scrypt با هدف سادهسازی فرآیند استخراج و ارتقاء سرعت توسعه یافت. این الگوریتم نسبت به SHA-256 نیازمند حافظه بیشتر است و ابتدا برای استخراج با CPU و GPU طراحی شده بود. با گذر زمان، دستگاههای ASIC نیز برای این الگوریتم عرضه شدند.
X11 یک الگوریتم ترکیبی است که از یازده الگوریتم هش مختلف بهره میگیرد تا امنیت شبکه را افزایش داده و انرژی مصرفی را کاهش دهد. الگوریتم X11 اولین بار توسط ارز دیجیتال دش (Dash) معرفی شد و به دلیل بهرهوری انرژی و تولید حرارت کم، با استقبال گستردهای مواجه شد.
RandomX بهطور ویژه برای مقابله با استخراج ASIC و حمایت از استخراج توسط پردازندههای مرکزی (CPU) توسعه یافته است. با بهرهگیری از محاسبات تصادفی، این الگوریتم امکان مشارکت گسترده کاربران عادی را فراهم میکند و موجب افزایش تمرکززدایی در شبکه میشود.
الگوریتم «اثبات کار» یا Proof of Work یکی از مهمترین مکانیزمهای اجماع در شبکههای ارز دیجیتال مانند بیتکوین است و پایه و اساس فرآیند ماینینگ را تشکیل میدهد.
در این سیستم، ماینرها برای اضافه کردن بلاک جدید به بلاکچین باید یک معمای محاسباتی پیچیده را حل کنند؛ به زبان سادهتر، آنها باید یک مقدار هش خاص را پیدا کنند که با شرایط شبکه مطابقت داشته باشد. این فرآیند نیازمند صرف توان و انرژی محاسباتی زیادی است.
الگوریتم اثبات کار باعث میشود حملات و دستکاری شبکه تقریباً غیرممکن باشد، چرا که برای نفوذ یا کنترل اکثریت شبکه، یک فرد یا گروه باید بیش از ۵۰ درصد کل توان محاسباتی را در اختیار بگیرد که این کار به شدت هزینهبر و دشوار است. به همین دلیل، این الگوریتم از حملاتی مانند «دابل اسپند» (Double Spending) یا ایجاد تراکنشهای جعلی جلوگیری میکند، زیرا سایر ماینرها بلاکهای نامعتبر را نمیپذیرند.
اگرچه اثبات کار بالاترین سطح امنیت و اجماع را برای شبکههای ارز دیجیتال فراهم میکند، اما انتقاداتی هم به آن وارد است؛ مهمترینشان مصرف بالای انرژی و تجمع قدرت ماینینگ در دست چند مجموعه بزرگ است. با این وجود، اثبات کار همچنان یکی از اصلیترین و قابلاعتمادترین راهکارها برای حفاظت از یک شبکه غیرمتمرکز ارزی محسوب میشود.
اگر میخواهید فرآیند ماینینگ ارز دیجیتال را بهدرستی درک کنید، آشنایی با برخی مفاهیم کلیدی و فنی ضروری است. در این بخش، مهمترین نکات را به زبان ساده توضیح میدهیم:
در شبکه بلاکچین، هر جابهجایی یا انتقال ارز بهعنوان یک «تراکنش» (Transaction) ثبت میشود. پس از ارسال هر تراکنش، ابتدا وارد صفی به نام «ممپول» (Mempool) میشود؛ این صف، محل موقتی نگهداری تراکنشها تا زمان تأیید نهایی است. ماینرها از ممپول، تراکنشها را برداشته و صحت آنها را بررسی میکنند؛ این کار شامل چک کردن موجودی فرستنده، اعتبار امضای دیجیتال و جلوگیری از تکرار تراکنش قبلی (Double Spending) است.
پس از تأیید، تراکنشهای معتبر داخل یک بلاک جدید قرار میگیرند. هر بلاک حاوی اطلاعاتی مانند لیست تراکنشها، زمان ثبت، نسخه پروتکل و هش بلاک قبلی است. این ساختار، بلاکها را به هم متصل کرده و امنیت دادهها را تضمین میکند.
تابع «هش» یک فرمول ریاضی است که هر ورودی با هر اندازه را به یک خروجی با طول ثابت و منحصربهفرد تبدیل میکند. نکته مهم این است که حتی کوچکترین تغییر ورودی، خروجی کاملاً متفاوتی میسازد. همچنین، برگشتپذیری ندارد؛ یعنی نمیتوان از روی هش، داده اولیه را بهدست آورد. ماینرها با تغییر مداوم مقادیری مثل “Nonce” در سربرگ بلاک، میلیونها یا حتی میلیاردها هش مختلف را امتحان میکنند تا به عددی دست پیدا کنند که شرایط شبکه را داشته باشد.
«نرخ هش» (Hash Rate) یعنی تعداد هشهای تولید شده در هر ثانیه؛ هرچه نرخ هش ماینر بالاتر باشد، شانس او برای پیدا کردن بلاک جدید و دریافت پاداش بیشتر است.
«سختی شبکه» (Difficulty) در ماینینگ ارز دیجیتال مشخص میکند که پیدا کردن یک هش معتبر چقدر دشوار باشد. هرچه تعداد ماینرها یا توان محاسباتی شبکه بیشتر شود، به تناسب، سختی شبکه هم افزایش پیدا میکند. هدف آن است که زمان میانگین استخراج هر بلاک ثابت بماند (مثلاً ده دقیقه برای بیتکوین). این تنظیم خودکار موجب پایداری کل شبکه میشود.
با پیشرفت تکنولوژی و افزایش تعداد ماینرها، رقابت برای استخراج بلاک بسیار شدید شده است. به همین دلیل، اکثر ماینرهای کوچک به استخرهای استخراج (Mining Pool) میپیوندند تا شانس خود را برای دریافت پاداش بالا ببرند. استخرها قدرت محاسباتی اعضا را تجمیع کرده و پاداش دریافتی را بین اعضا تقسیم میکنند. درست است که سهم هر فرد در استخر کمتر میشود، اما دریافت پاداش به مراتب پایدارتر خواهد بود. البته نباید فراموش کرد که تمرکز قدرت استخراج در استخرهای بزرگ، میتواند اصل غیرمتمرکز بودن ارزهای دیجیتال را تهدید کند.
استخر ماینینگ ارز دیجیتال (Mining Pool) محلی مجازی است که در آن چندین ماینر توان پردازشی خود را با هم ترکیب میکنند تا شانس بیشتری برای استخراج بلاکها و دریافت پاداش داشته باشند. با عضویت در یک استخر، ماینرها بهجای رقابت انفرادی و ریسک دریافت نکردن پاداش، بهصورت گروهی کار میکنند و درآمد کسبشده بین اعضا تقسیم میشود.
هرقدر تعداد اعضا و قدرت پردازش استخر بیشتر باشد، احتمال ثبت موفق بلاکهای جدید هم افزایش مییابد و ماینرها بهطور منظمتر به پاداش استخراج دست پیدا میکنند. این یعنی درآمد ماینرهای عضو استخر، نسبت به استخراج انفرادی، معمولاً پایدارتر و قابل پیشبینیتر است.
برای انتخاب یک استخر استخراج مناسب، باید به چند عامل مهم توجه کنید:
در کنار این مزایا، توجه داشته باشید که کار با استخر استخراج باعث میشود کنترل کمتری روی فرایند استخراج داشته باشید و برخی تنظیمات سختافزاری دست شما نیست. همچنین، تمرکز قدرت پردازشی در استخرهای خیلی بزرگ میتواند به کاهش غیرمتمرکز بودن شبکه ارز دیجیتال آسیب بزند.
استخرهای ماینینگ ارز دیجیتال برای تقسیم پاداش میان اعضا، از شیوههای مختلفی استفاده میکنند. سه روش متداول در این زمینه به شرح زیر است:
در روش PPS، هر ماینر به محض ارائه یک سهم معتبر، بلافاصله پاداش خود را دریافت میکند. سهم، نشانهای از مشارکت واقعی در فرآیند استخراج است. با این مدل، درآمد ماینرها همواره ثابت و منظم است، زیرا استخر ریسک نوسانات استخراج را بر عهده میگیرد.
در این مدل، پاداش بلاک تازه کشفشده فقط میان ماینرهایی تقسیم میشود که در آخرین N سهم قبل از ثبت بلاک مشارکت داشتهاند. تعداد N را خود استخر مشخص میکند. البته ممکن است بعضی مواقع با وجود فعالیت زیاد، پاداشی در یک دوره دریافت نشود. در این روش، ریسک استخراج متوجه خود ماینر است.
PPS+ تلفیقی از دو روش قبلی است. در این حالت، ماینرها مانند PPS بابت هر سهم، پاداش ثابتی میگیرند. علاوه بر این، پاداش مربوط به کارمزد تراکنشهای هر بلاک نیز بر اساس تعداد سهمهای ارائهشده به افراد تعلق میگیرد. این روش باعث کاهش ریسک و افزایش انگیزه برای مشارکت است.
شاید بارها شنیده باشید که میگویند: «فلانی مزرعه بیتکوین دارد!» اما واقعاً مزرعه استخراج ارز دیجیتال چیست و چه نقش و جایگاهی در این صنعت دارد؟ در مقاله جامع پیشرو، پرداختن به این پرسش خالی از لطف نخواهد بود.
مزرعه استخراج ارز دیجیتال (Crypto Mining Farm) در واقع به مرکزی تخصصی اطلاق میشود که برای استخراج ارزهای دیجیتال، به ویژه رمزارزهایی مانند بیتکوین، از تجهیزات پیشرفته و زیرساختهای فنی گسترده بهره میبرد. این مراکز به دلیل افزایش پیچیدگی فرآیند استخراج و نیاز روزافزون به توان محاسباتی، انرژی برق و سرمایهگذاری بالا شکل گرفتهاند.
از نظر فیزیکی، یک مزرعه ماینینگ ارز دیجیتال معمولاً شامل سالنها و فضاهای وسیعی است که در آن صدها یا حتی هزاران دستگاه ماینر (استخراجکننده) و سرور به صورت مداوم مشغول فعالیت هستند. این تجهیزات به طور شبانهروزی عملیات تایید تراکنشها و ایجاد بلاکهای جدید را انجام میدهند.
البته نوع کوچکتری از این مراکز به نام مزرعه استخراج خانگی نیز وجود دارد. در این مدل، افراد ممکن است با چند دستگاه ماینر یا حتی کامپیوترهای شخصی عملیات استخراج را در منزل خود انجام دهند. هرچند فارمهای خانگی میتوانند با هزینه کمتر راهاندازی شوند، اما اغلب با چالشهایی مانند مصرف بالای برق، تولید گرمای زیاد و محدودیت فضای فیزیکی روبرو هستند که میتواند دستیابی به سودآوری و پایداری را با مشکل مواجه کند.
استخراج ارز دیجیتال از نظر اقتصادی اهمیت زیادی دارد و درآمد ماینرها معمولاً از دو منبع اصلی تأمین میشود:
۱. پاداش بلاک: هر زمان که ماینری یک بلاک جدید استخراج میکند، مقدار مشخصی ارز دیجیتال بهعنوان پاداش دریافت میکند. این پاداش به مرور زمان و طبق قوانین شبکه (مثل هاوینگ بیتکوین) کاهش مییابد.
۲. کارمزد تراکنشها: ماینرها علاوه بر پاداش بلاک، کارمزد تراکنشهایی را که داخل آن بلاک ثبت شدهاند نیز دریافت میکنند. با افزایش تراکنشها، سهم کارمزد در درآمد ماینرها بیشتر میشود.
عوامل مهمی وجود دارند که میتوانند بر در آمد ماینر ارز دیجیتال اثر بگذارند. از جمله:
ماینینگ ارزهای دیجیتال (استخراج) بسته به نوع سختافزار و تکنیک مورد استفاده، به چند شیوه اصلی تقسیم میشود:
دستگاههای ASIC (ایسیک)، سختافزارهای تخصصی و قدرتمندی هستند که فقط برای انجام عملیات ماینینگ در یک یا چند الگوریتم خاص ساخته شدهاند. این دستگاهها بیشترین قدرت هش و کمترین مصرف برق را در میان روشهای استخراج دارند؛ به همین دلیل، گزینه اول استخراجکنندگان حرفهای محسوب میشوند.
اما مهمترین نقطهضعف آنها، نبود انعطافپذیری و عدم کاربرد در الگوریتمهای دیگر است. اگر نوع الگوریتم شبکه تغییر کند، عملاً دستگاه بلااستفاده خواهد شد. همچنین، قیمت ایسیکها بالاست و صدای زیادی تولید میکنند.
✅ مزایا:
❌ معایب:
قبل از فراگیرشدن ایسیکها، ماینینگ ارز دیجیتال با کارت گرافیک (GPU) رایج بود و هنوز هم برای برخی رمزارزها کاربرد دارد. مزیت اصلی کارتهای گرافیک، انعطافپذیری و قدرت پردازش مناسب در الگوریتمهای مختلف است. در صورت کاهش سودآوری ماینینگ، میتوانید GPU را برای کارهای دیگری مثل بازی یا طراحی مجدد استفاده کنید.
✅ مزایا:
❌ معایب:
در ابتدای پیدایش ارزهای دیجیتال، استخراج با پردازنده مرکزی (CPU) رایانههای معمولی نهتنها ممکن بود، بلکه رایجترین روش ماینینگ بهشمار میآمد. اما با افزایش تعداد ماینرها و بالا رفتن سختی شبکه، توان پردازشی CPU دیگر پاسخگوی رقابت و حل معادلات سنگین رمزنگاری نیست و عملاً استخراج سودآور با این روش برای اکثر رمزارزها غیرممکن شده است. با این حال، استخراج با CPU هنوز برای برخی ارزهای دیجیتال ناشناخته یا تازهوارد که الگوریتمهای مقاوم در برابر ASIC دارند، بهصورت محدود کاربرد دارد.
✅ مزایا
یادگیری آسان برای مبتدیان
❌ معایب:
در استخراج ابری، کاربران بدون نیاز به خرید، نصب یا نگهداری تجهیزات استخراج، میتوانند در فرآیند ماینینگ ارز دیجیتال مشارکت داشته باشند. در این روش، شرکتهای تخصصی ارائهدهنده خدمات استخراج ابری، امکانات و دستگاههای ماینینگ قدرتمند را در مراکز دادهی خود راهاندازی کردهاند. افراد با عقد قرارداد و پرداخت هزینه، بخشی از توان پردازشی (هش ریت) این شرکتها را اجاره میکنند و بر اساس سهم خریداریشده، در سود استخراج ارز دیجیتال سهیم میشوند.
این سرویس راهکاری ساده و بدون نیاز به دانش فنی برای ورود به حوزه استخراج ارزهای دیجیتال محسوب میشود و ریسکهای مرتبط با تهیه و نگهداری سختافزارها را نیز از بین میبرد. با استفاده از استخراج ابری، میتوانید تنها با ثبتنام و انتخاب پلن مناسب، از منافع ماینینگ بهرهمند شوید.
✅ مزایا:
❌ معایب:
FPGA (مخفف Field Programmable Gate Array) یک نوع مدار مجتمع دیجیتال قابل برنامهریزی است که میتواند برای ماینینگ ارز دیجیتال مورد استفاده قرار گیرد. این دستگاهها به واسطه انعطافپذیری بالا و مصرف انرژی کمتر نسبت به CPU و GPU، به عنوان گزینهای میانرده پیش از تحول اسیکها شناخته میشوند.
✅ مزایا:
❌ معایب:
استخراج ارز دیجیتال با استفاده از تلفن همراه در سالهای اخیر توجه بسیاری از علاقهمندان را جلب کرده است. برای این کار، معمولاً لازم است اپلیکیشنهای مخصوص ماینینگ را نصب و راهاندازی کنید. با این وجود، باید بدانید که استخراج اغلب ارزهای دیجیتال معروف، بهدلیل سختی بالای شبکه و نیاز به توان پردازشی زیاد، با موبایل عملاً غیرممکن یا بسیار کمبازده است.
پردازنده و باتری گوشیهای هوشمند برای عملیات مداوم و سنگین ماینینگ طراحی نشدهاند؛ این کار به سرعت موجب افزایش دمای دستگاه، کاهش عمر مفید گوشی و حتی خرابی سختافزار میشود. علاوه بر این، سود حاصل از استخراج با موبایل بههیچوجه قابل مقایسه با روشهای حرفهای مانند استخراج با دستگاههای ASIC یا ریگهای قدرتمند نیست و در اغلب مواقع درآمد قابل توجهی نخواهد داشت.
لازم به ذکر است که فروشگاههای بزرگ نرمافزاری مانند Google Play و App Store از سال ۲۰۱۸ نصب و انتشار اپلیکیشنهای ماینینگ رمز ارز را ممنوع اعلام کردهاند. بنابراین اگر برنامهای در این حوزه مشاهده کردید، پیش از استفاده حتماً اعتبار آن را بهدقت بررسی کرده و به خطرات امنیتی احتمالی توجه داشته باشید.
ماینینگ ارز دیجیتال با لپ تاپ در واقع یکی از سادهترین راههای ورود به دنیای ماینینگ است که مستقیماً با استفاده از توان پردازشی CPU یا GPU داخلی لپتاپ انجام میشود و به تجهیزات مضاعف نیاز ندارد. اما باید توجه داشت که توان سختافزاری لپتاپها معمولاً بسیار پایینتر از سیستمهای دسکتاپ قدرتمند یا دستگاههای تخصصی ASIC است؛ بنابراین، فرآیند استخراج با لپتاپ اغلب نهتنها بسیار کند و کمبازده است، بلکه میتواند موجب داغشدن بیشازحد، استهلاک سریع و حتی آسیب جدی به قطعات لپتاپ و کاهش عمر باتری شود. در بسیاری از موارد، هزینه برق مصرفی نیز نسبت به سود بهدستآمده، توجیه اقتصادی ندارد. به همین دلیل، استخراج با لپتاپ بیشتر برای کسب تجربه، آموزش یا آزمایش شیوههای استخراج توصیه میشود و برای رسیدن به سود قابل توجه، گزینه مناسبی نیست. در نهایت، انتخاب روش استخراج به شرایط فردی مانند هدف، بودجه، میزان ریسکپذیری و دانش فنی هر شخص بستگی دارد.
مصرف برق در استخراج ارزهای دیجیتال یکی از مهمترین و پرچالشترین دغدغههای فعالان این حوزه است که تاثیر مستقیم بر سوددهی ماینینگ و حتی آینده این صنعت دارد. فرآیند ماینینگ بهویژه در شبکههایی نظیر بیتکوین که مبتنی بر الگوریتم اثبات کار (PoW) هستند، نیازمند استفاده مداوم از سختافزارهای قدرتمند و پرمصرف است؛ این تجهیزات به صورت ۲۴ ساعته با بالاترین توان کار میکنند که نهتنها منجر به مصرف برق بسیار زیاد، بلکه افزایش گرمای سیستم و نیاز شدید به خنککنندههای پیشرفته میشود. عواملی مانند نوع ارز دیجیتال، الگوریتم اجماع، راندمان سیستم و تعرفه برق منطقهای نقش تعیینکنندهای در میزان مصرف و هزینه برق دارند.
مناطقی با برق ارزانتر یا آبوهوای سرد به قطبهای ماینینگ تبدیل شدهاند تا هزینههای استخراج کنترل شود و بازدهی بالاتر رود. با این حال، این مصرف گسترده انرژی نه تنها بر هزینههای اقتصادی ماینرها تاثیرگذار است، بلکه نگرانیهای زیستمحیطی و نقش این فعالیت در افزایش تولید گازهای گلخانهای را نیز به همراه دارد. بنابراین، درک دقیق مصرف برق و ارزیابی دقیق هزینهها، پیشنیاز تصمیمگیری هوشمندانه برای ورود به دنیای استخراج ارزهای دیجیتال بهشمار میآید.
استخراج قانونی ارزهای دیجیتال در ایران مستلزم طی کردن مراحل مشخص و دریافت مجوزهای لازم از نهادهای ذیربط است. افرادی که قصد راهاندازی مزرعه یا فارم استخراج، بهویژه فارم بیت کوین را دارند، ابتدا باید مکان مناسبی را برای فعالیت خود انتخاب کنند که از نظر مصرف برق و الزامات زیستمحیطی قابل قبول باشد. گام نخست، اخذ تاییدیه و مجوزهای زیستمحیطی از سازمان حفاظت محیط زیست است؛ این مجوز نقش کلیدی در پیشگیری از آسیبهای زیستمحیطی و مدیریت مصرف انرژی ایفا میکند. پس از آن، دریافت مجوز اصولی از وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) الزامی است که مستلزم پرداخت هزینههای مربوط به جواز استخراج میباشد.
در نهایت، برای شروع رسمی فعالیت، باید پروانه بهرهبرداری دریافت کنید؛ کارشناسان وزارت صمت با بازدید حضوری از محل مزرعه و بررسی استانداردهای فنی تجهیزات و سامانههای خنککننده، نسبت به صدور این پروانه اقدام میکنند. لازم به ذکر است که هر یک از این مراحل شامل جزئیات فنی و اداری متعددی است و ممکن است به صرف زمان و هزینه قابل توجهی نیاز داشته باشد. رعایت صحیح همه این الزامات، شرط اصلی شروع ماینینگ ارز دیجیتال به صورت قانونی و پایدار در ایران است.
با مرور روندهای گذشته، میتوان دریافت که استخراج ارزهای دیجیتال فقط یک فرآیند فنی نیست، بلکه پدیدهای همهجانبه در حوزههای اقتصادی، فناورانه و اجتماعی محسوب میشود که فرصتها و چالشهای منحصر به فردی را پیش روی فعالان خود قرار میدهد. پیچیدگی الگوریتمهای اجماع، رقابت شدید میان ماینرها، دغدغههای مرتبط با مصرف انرژی و الزام به رعایت مقررات قانونی، هر یک نیازمند تحلیل دقیق و نگاهی هوشمندانه هستند.
در حالی که استخراج با CPU و حتی GPU، کارایی خود را برای بیشتر ارزها از دست دادهاند، تحولاتی نظیر توسعه دستگاههای قدرتمند ASIC، پیدایش الگوریتمهای کممصرفی همچون اثبات سهام و روی آوردن به انرژیهای تجدیدپذیر، افقهایی تازه را پیشروی ماینینگ باز کردهاند. با وجود این تحولات و چالشها، استخراج رمزارز همچنان یکی از ستونهای اصلی حفظ امنیت و تحقق غیرمتمرکزسازی شبکههای بلاکچین باقی مانده و بیتردید نقشی اثرگذار در اقتصاد دیجیتال آینده ایفا خواهد کرد.
ماینینگ ارز دیجیتال، فرآیندی است پیچیده که به دانش فنی، انتخاب سختافزار مناسب و آشنایی با الگوریتمهای مختلف نیاز دارد. این فعالیت نهتنها بستگی به توان پردازشی و تلاش مستمر دارد، بلکه داشتن صبر و درک صحیح از ریسکها نیز اهمیت زیادی دارد. امروزه، با ظهور استخرهای استخراج و توسعه روشهای نوین مانند استخراج ابری، ورود به دنیای ماینینگ آسانتر شده اما همچنان باید با دقت و تحقیق، بهترین گزینه را بر اساس بودجه، هدف و چشمانداز خود انتخاب کرد. موفقیت در ماینینگ فقط به قدرت سختافزاری یا هزینه اختصاصیافته وابسته نیست، بلکه به انتخاب هوشمندانه استخر، مدیریت ریسک و بهروزرسانی اطلاعات فنی نیز بستگی دارد. بنابراین، استخراج ارز دیجیتال بیش از هر چیز بستری برای یادگیری، رشد و کسب تجربه واقعی در دنیای رمز ارزهاست.
👈 ورود به بازار ارزهای دیجیتال با ثبت نام lbank
شاید دوست داشته باشید بخوانید:
ثبات ارزهای آسیایی در برابر دلار آمریکا
1 سال پیش 3K بازدید
۳ ارز دیجیتالی که احتمالاً در ماه می جهش خواهند کرد
1 سال پیش 1K بازدید
ری دالیو (Ray Dalio)، از ذهن نابغه تا ثروت افسانهای
5 روز پیش 51 بازدید
آنچه خـواهید خـواند:
دستــههای محبــوب
آخریـن بررسی شدههای بازار سرمایه
عضو چراغ نیستید؟
ثبت نام